H γεωθερμική ενέργεια χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρισμού, όταν στο υπέδαφος βρεθούν γεωθερμικά πεδία με θερμοκρασίες υψηλές (άνω των 150° C). Όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη, η γεωθερμική ενέργεια αξιοποιείται για τη θέρμανση κατοικιών, θερμοκηπίων, ξενοδοχείων. Όπως αποδεικνύεται όμως, η Ελλάδα δεν την αξιοποιεί σε καμία από τις δύο περιπτώσεις, αν και θεωρείται χώρα πλούσια σε γεωθερμικά πεδία.
Άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκμεταλλευόμενες τη γεωθερμία παράγουν έως και 800 μεγαβάτ ηλεκτρισμού, αλλά η Ελλάδα δεν παράγει ούτε ένα...Και αυτό, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν έχουν γίνει από τη ΔΕΗ γεωτρήσεις σε νησιά προκειμένου να απαλλαγούν από τις ντιζελοκίνητες μονάδες, που κοστίζουν περισσότερο και ρυπαίνουν το περιβάλλον.
Πολλές από τις γεωτρήσεις, αναφέρουν οι ειδικοί, παραμένουν δεσμευμένες από τη ΔΕΗ και δεν αξιοποιούνται. Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η ενέργεια παραμένει στο υπέδαφος, όπως λένε, είναι ότι υπόκειται στις διαδικασίες του Μεταλλευτικού Κώδικα. «Αυτό σημαίνει ότι η γεωθερμία, παρότι είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, αντιμετωπίζεται ως μετάλλευμα.
Δηλαδή αν βρεθεί ένα γεωθερμικό πεδίο (υψηλής θερμοκρασίας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας) στο κτήμα κάποιου, το πεδίο δεν ανήκει σε αυτόν αλλά στο... Δημόσιο», λέει ο ομότιμος καθηγητής Γεωθερμίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Μιχαήλ Φυτίκας.
Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της Μήλου και της Νισύρου. Στη Μήλο έγιναν πέντε γεωτρήσεις που θα μπορούσαν να «δώσουν» 20 μεγαβάτ. Στήθηκε μία μονάδα ηλεκτροπαραγωγής των 2 μεγαβάτ, αλλά λόγω αντιδράσεων των κατοίκων έκλεισε...
Στη Νίσυρο απλώς έγιναν οι γεωτρήσεις, ενώ παρόμοια είναι η κατάσταση και στη Λέσβο. «H περιοχή μελετάται από τη ΔΕΗ από το 1970», τονίζει ο καθηγητής Μηχανολογίας στο TEI Χαλκίδας, Μιχάλης Βραχόπουλος.
Μικρής κλίμακας είναι η αξιοποίηση και των γεωθερμικών πεδίων χαμηλότερων θερμοκρασιών (40-50 οC), που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για θέρμανση θερμοκηπίων και βιομηχανικών μονάδων. Όπως αναφέρει ο κ. Φυτίκας, «η γεωθερμία βρίσκει εφαρμογή μόνο σε 300 στρέμματα θερμοκηπίων, σε δύο μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας και για θέρμανση σε τρία μεγάλα κτίρια, αν και με τις υπάρχουσες γεωτρήσεις θα μπορούσαν να την εκμεταλλευθούν για περίπου 10.000 στρέμματα θερμοκηπίων»!
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στη χώρα μας (όπως και αλλού) έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η κάθε μια τους και βρίσκονται σε διαφορετική κατάσταση ανάπτυξης και προβληματισμού, είναι όμως γενικά σε μεγάλη ή μικρότερη καθυστέρηση σε σχέση με του εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κάποιες άλλες πρωτοπόρες χώρες του κόσμου (π.χ. Ιαπωνία), παρ' όλο ότι έχουμε στην Ελλάδα ιδιαίτερες ευνοϊκές συνθήκες για τις ΑΠΕ.
Η έρευνα και τεχνολογία φαίνεται ότι έχουν προχωρήσει και οι ΑΠΕ σαφώς δεν δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα (το αντίθετο, λύνουν) όμως υπάρχουν ακόμα και κάποιες σχετικές αντιδράσεις. Σήμερα είναι αναγκαία παρά ποτέ να αρχίσει μια καλά σχεδιασμένη εκστρατεία με στόχο την καλλιέργεια της συνείδησης του κόσμου για να προτιμάει τις ΑΠΕ.
Η γραφειοκρατία στην αδειοδότηση, οι ελλείψεις στο νομοθετικό πλαίσιο, η αστάθεια στην ισχύ των διαταγμάτων, νόμων και κανονισμών, κανόνων αγοράς, η ανύπαρκτη ή ανεπαρκής πολιτική χρηματοδότησης-φοροαπαλλαγών κάνουν δύσκολες έως ασύμφορες τις επενδύσεις σε μικρές ή μεγαλύτερες εφαρμογές.
Ο ρυθμός ανάπτυξης των ΑΠΕ είναι απαράδεκτα χαμηλός στη Ελλάδα και η παραβίαση από τη χώρα μας των δεσμεύσεών της, απέναντι στη Ευρωπαϊκή Ένωση για 20,1% ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ, κάνει βέβαιες τις αρνητικές επιπτώσεις και κυρώσεις (οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές).
Χρειάζονται επείγουσες κανονιστικές και ευεργετικές επεμβάσεις από πλευράς πολιτείας, συνεργασία μεταξύ επενδυτών, ΟΤΑ, ερευνητών, τοπικών κοινωνιών, ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων στο ευρύ φάσμα των ΑΠΕ, γιατί το πρόβλημα της ανάπτυξής τους είναι σύνθετο και πολύπλοκο.
Από την άλλη πλευρά οι ΑΠΕ διαθέτουν την τεχνολογία και την οικονομική δυνατότητα να αναπτυχθούν άλλες από μόνες τους, άλλες με υποστήριξη και επιβάλλεται η διάδοσή τους γιατί οι θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τον πλανήτη μας είναι πολλαπλές, ωφέλιμες και απαραίτητες. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει αλλιώς.
