Στην 1η συνεδρίαση της Πανελλαδικής Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
Θα κάνω δύο πολύ μικρές αναφορές στην πολιτική συγκυρία που βιώνουμε στη χώρα μας αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Μιλήσαμε όλοι για κρίση. Πράγματι, βιώνουμε μια περίοδο που δεν περιμέναμε ότι θα έρθει τόσο γρήγορα, ενδεχομένως. Είχαμε διαβλέψει. Και κάποιοι λέγανε ότι είναι Κασσάνδρες όσοι προβλέπουν ότι αυτή η δογματική, νεοφιλελεύθερη εκδοχή του καπιταλισμού, που ζούμε σήμερα, θα οδηγήσει σε κρίση. Και βλέπουμε ότι σήμερα, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, αυτή η κρίση εντείνεται και αντί οι κυρίαρχες δυνάμεις διεθνώς αλλά και στην Ε.Ε. να αντιληφθούν ότι πρέπει να αλλάξουν συνταγές, αντί να αντιληφθούν ότι πρέπει να αλλάξουν πολιτική, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κρίση με τις ίδιες συνταγές που οδήγησαν στην κρίση. Τι είπαν οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, τι είπαν προχθές οι υπουργοί Οικονομίας της Ε.Ε.; Κάντε ό,τι μπορείτε προκειμένου να ξεγελάσετε τον κόσμο, προς Θεού, όμως, μην πάρετε μέτρα που θα οδηγήσουν σε στρεβλώσεις της αγοράς, προς Θεού, μην πάρετε μέτρα που πιθανόν να άρουν την κατευθυντήρια γραμμή της στρατηγικής μας. Και τι εννοούν όταν μιλάνε για στρεβλώσεις της αγοράς; Εννοούν την αναδιανομή του πλούτου, εννοούν τα επιδόματα στις λαϊκές κατηγορίες που πλήττονται, εννοούν τον έλεγχο των καρτέλ.
Πρέπει να ομολογήσουμε, συντρόφισσες και σύντροφοι, ότι στην Ελλάδα τα φαινόμενα της κρίσης είναι πολύ πιο έντονα απ’ ότι είναι στην Ε.Ε. Διότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν έχει κανόνες ρύθμισης, δεν έχει ελεγκτικούς μηχανισμούς, δεν υπάρχει κοινωνικός έλεγχος, δεν υπάρχει αυτό που ονομάζαμε κοινωνικό κράτος εν πάσει περιπτώση στο ποσοστό που αναπτύχθηκε στη δυτική Ευρώπη τη δεκαετία του ’70 και τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Και γνωρίζουμε ότι μέχρι τώρα στη χώρα μας έχουμε μισθούς βαλκανικούς και τιμές Βρυξελλών, όμως, πλέον διαπιστώσαμε ότι οι μισθοί είναι βαλκανικοί ή ίσως και χειρότεροι αλλά οι τιμές των ειδών διατροφής και λαϊκής κατανάλωσης είναι μεγαλύτερες από αυτές των Βρυξελλών. Υπ΄ αυτήν την έννοια, πρέπει να πούμε ότι η κρίση που μαστίζει σήμερα την ελληνική κοινωνία και που παίρνει μια διάσταση ιδιαίτερα ευρεία με τις αποκαλύψεις περί του τρόπου με τον οποίο οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν την εξουσία που είχαν τα τελευταία χρόνια, είναι μια κρίση κοινωνική. Και δευτερευόντως ηθική, πολιτική. Είναι μια κρίση κυρίως κοινωνική. Διότι αν το πρόβλημα ήταν τα σκάνδαλα - που βεβαίως είναι πρόβλημα - θα είχαν τον τρόπο και τους επικοινωνιακούς μηχανισμούς προκειμένου ο ένας να ρίχνει τη φθορά στον άλλον. Αυτό ήταν το σύστημα του δικομματισμού που λειτούργησε μια χαρά τα προηγούμενα 34 χρόνια. Η κρίση είναι βαθιά κοινωνική. Και γι’ αυτό δεν μπορούν να ελέγξουν την ηθικοπολιτική κρίση που έχει αναδειχθεί με βάση τις αποκαλύψεις. Διότι πια δεν έχουν τους μηχανισμούς απορρόφησης της αυξανόμενης δυσαρέσκειας. Διότι πια δεν μπορούν να πείσουν κανέναν ότι αυτό το πολιτικό σύστημα μπορεί να δώσει διέξοδο, να έχει προοπτική. Και διότι πια η φθορά έχει αρχίσει να γίνεται μη αναστρέψιμη. Γι’ αυτόν τον λόγο πιστεύουμε ότι ο αντίκτυπος των σκανδάλων έχει αρχίσει να γίνεται τεράστιος. Σε κάθε αποκάλυψη τρέχουν δεξιά και αριστερά σαν τα αποκεφαλισμένα κοτόπουλα. Και πλέον ο πολίτης δεν μπορεί να εμπιστευτεί κανέναν. Και γι’ αυτό οι πολίτες στρέφονται μαζικά στην Αριστερά, έχουν ελπίδες από την Αριστερά. Δεν μπορούν να εμπιστευτούν κανέναν. Ούτε αυτούς που κυβέρνησαν, ούτε τους θεσμούς. Να εμπιστευτεί κανείς την ελληνική Δικαιοσύνη που συναγωνίζεται με την κυβέρνηση σε έναν αγώνα δρόμου για το πώς θα κουκουλωθούν οι αποκαλύψεις; Η Δικαιοσύνη που είχε 6 ½ μήνες φυλακή την Τζέκου αλλά τον κ. Χριστοφοράκο που έχει «λαδώσει» όλο το πολιτικό σύστημα δεν τον κάλεσε καν να καταθέσει; Την ελληνική Δικαιοσύνη που αν στη θέση του κ. Χριστοφοράκου ήταν κανένας φοιτητής με πράσινα παπούτσια θα τον είχε στη φυλακή; Τον κ. Χριστοφοράκο δεν τον έχει καλέσει καν να καταθέσει. Βέβαια, η κα. Τζέκου απείλησε το επικοινωνιακό προφίλ της κυβέρνησης. Ο κ. Χριστοφοράκος απλώς «λάδωνε» εξασφαλίζοντας συμβάσεις εις βάρος του δημοσίου. Η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι η υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος θεωρείται πιο οπισθοδρομική από τη λεηλασία του δημόσιου συμφέροντος.
Δείτε τώρα την υπόθεση με τον ΟΤΕ, δείτε την υπόθεση Βουρλούμη. Είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος του ΟΤΕ αυτός ο οποίος σήμερα κατηγορείται αν και προσπάθησαν όλο το προηγούμενο διάστημα, μια βδομάδα ολόκληρη να αποκρύψουν το γεγονός ότι του είχαν ασκηθεί κατηγορίες, λέγοντας ότι είναι κατά παντός υπευθύνου. Και αυτό είναι μια ακόμη ένδειξη για το πώς προσπαθούν να κάνουν ό,τι μπορούν για να αποκρύψουν τις εξελίξεις και να κουκουλώσουν τα πράγματα. Κατηγορείται ότι είναι ο κύριος ιθύνων νους της υπογραφής 1,3 δις ευρώ που αφορούσαν την αγορά του Γερμανού από την Cosmote. Γιατί; Προφανώς, για να γίνει αργότερα ο ΟΤΕ, που θα εξαγόραζε την Cosmote, ελκυστικότερος προς πώληση. Ο ίδιος, λοιπόν, σας θυμίζω ότι έλεγε τον Νοέμβριο του 2006, μιλώντας για τις ΔΕΚΟ, για τον δημόσιο χώρο, ότι οι ΔΕΚΟ είναι σαν τα κρουαζιερόπλοια, όπου την πρώτη θέση έχουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, οι οποίες προσδοκούν να πάνε στα υπερωκεάνια πολυτελείας της βουλής. Και που όνειρο του κάθε ένα είναι να ναυτολογηθεί σε μια ΔΕΚΟ. Και έλεγε, μάλιστα, για τους συμβασιούχους ότι πήδηξαν στο καράβι και ότι είναι στη θέση καταστρώματος, με όνειρο να ναυτολογηθούν ως μόνιμο πλήρωμα πριν τις εκλογές. Τα έλεγε αυτά σε μια επιχείρηση απαξίωσης συνολικά της έννοιας και της αντίληψης του δημόσιου τομέα, να δημιουργήσει την αίσθηση ότι από τη μία είναι οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, που δεν έχουν προνόμια, και από την άλλοι οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα που έχουν προνόμια. Και οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι ξεπουλημένες ηγεσίες που το μόνο που θέλουν είναι να γίνουν υπουργοί. Ποιος, όμως, τα έλεγε αυτά; Τα έλεγε αυτός, ο οποίος την ίδια στιγμή που κατηγορούσε το δημόσιο χώρο, που κατηγορούσε και προφανώς διεκδικούσε συρρίκνωση των κεκτημένων των εργαζομένων, έλεγε αυτά τα περίφημα για τα οποία σήμερα είναι κατηγορούμενος. Αυτά να τα έχουμε υπ’ όψιν μας. Νομίζω ότι όσο ξετυλίγεται το κουβάρι, τόσο θα αρχίσουμε να βγάζουμε πολύ σημαντικά συμπεράσματα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, σ’ αυτή τη συγκυρία, το στοίχημα της Αριστεράς, η μεγάλη και βαριά ευθύνη που έχουμε είναι να καταφέρουμε να οργανώσουμε τη λαϊκή δυσαρέσκεια σε μια διαδικασία κινητοποίησης, δράσης, αγώνων, διεκδίκησης, ώστε να πετύχουμε σημαντικές νίκες κόντρα στους συσχετισμούς. Κυρίως, όμως, να κερδίσουμε συνειδήσεις. Διότι πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτή η στροφή που βλέπουμε, η μετατόπιση του κέντρου βάρους της πολιτικής ζωής προς τα Αριστερά είναι πάρα πολύ σημαντικό πράγμα. Αυτή η προσοχή, που στρέφεται προς το μέρος το δικό μας ολοένα και διευρυνόμενων διαφορετικών κατηγοριών πολιτών δεν σημαίνει αυτόματα και μεταστροφή στο επίπεδο των ιδεών. Και όπως πολύ καλά άκουσα και διάβασα και σε σημερινές συνεντεύξεις του κ. Δραγασάκη - και ο Γ. Θεωνάς το είπε πολύ εύγλωττα - δεν αρκεί κανείς να έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε μεγάλες αλλαγές. Πρέπει να έχει μαζί του και τους πολίτες έτοιμους, ικανούς να διεκδικήσουν και να πρωτοστατήσουν σε κινητοποιήσεις και αντιστάσεις για τις μεγάλες αλλαγές. Υπ΄ αυτήν την έννοια, νομίζω ότι στόχος μας πρέπει να είναι το επόμενο διάστημα να αλλάξουμε αυτό που λέμε ιδεολογική ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού και να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια νέα ηγεμονία σε επίπεδο ιδεών, των απελευθερωτικών ιδεών και προταγμάτων της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Χρειάζεται αυτοπεποίθηση, χρειάζεται μεγαλύτερη σιγουριά, σίγουρα, όμως, πιστεύουμε ότι σήμερα υπάρχει εναλλακτική λύση. Εναλλακτική λύση που αμφισβητείται, βέβαια, γιατί τι σημαίνει ηγεμονία; Σημαίνει ότι οι περισσότεροι πολίτες θεωρούν στο μυαλό τους πολύ πιο εφικτό το να οδηγηθούμε στο τέλος του κόσμου παρά στο τέλος του καπιταλισμού Και αυτό πρέπει να το αλλάξουμε. Και για να το αλλάξουμε αυτό χρειάζεται να έχουμε και εμείς μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Χρειάζεται, όταν μιλάμε για κυβερνητικά σενάρια, να μην έχουμε στο μυαλό μας μονάχα την αποτυχημένη εκδοχή της Κεντροαριστεράς στην Ευρώπη. Στο όνομα της Αριστεράς υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα και σήμερα και άλλες κυβερνητικές εκδοχές. Κυβέρνηση της Αριστεράς, με την ευρεία έννοια, η κυβέρνηση στη Μ. Βρετανία. Στο όνομα της Αριστεράς υπάρχουν κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική που προχωρούν σε μεταρρυθμίσεις και σε αλλαγές πάρα πολύ σημαντικές, τις οποίες πολλοί από εμάς εδώ μπορεί να θεωρούμε μεταρρυθμιστικά προτάγματα. Μιλάμε για κυβερνήσεις, όπως κυβερνάει ο Τσάβες, ο Μοράλες, ο Κορρέα στη Λατινική Αμερική, μεταρρυθμίσεις αναδιανομής του πλούτου, υπάρχουν συγκρούσεις κοινωνικές πολύ σημαντικές. Υπάρχει, λοιπόν, και αυτή η εκδοχή και πρέπει να τη δούμε. Όταν λέμε ότι η χώρα μας μπορεί να είναι ο αδύναμος κρίκος στην Ε.Ε., δεν εννοούμε ότι μπορεί να είναι ο αδύναμος κρίκος προκειμένου να μπουν στη διαχείριση της εξουσίας οι δυνάμεις της Αριστεράς, προκειμένου να κάνουν τα ίδια, στην ίδια νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση με λίγο καλύτερη διαχείριση, με λίγο καλύτερο τρόπο. Εννοώ να αλλάξουμε τα πράγματα, να αλλάξουμε τους συσχετισμούς, να πάμε σε μια άλλη πορεία.
Με αυτήν την έννοια, συντρόφισσες και σύντροφοι, θεωρώ ότι είναι αναγκαίο να μιλήσουμε για τη συγκρότηση ενός εναλλακτικού σχεδίου που θα συσπειρώνει ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις και θα αμφισβητεί την ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού. Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, όμως, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμμετοχή των πολιτών. Η ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών δυνάμεων. Η ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων, της νεολαίας, της κοινωνίας. Και υπ’ αυτήν την έννοια, η πρόταση που καταθέτουμε ως ΣΥΝ, μετά την Κεντρική Πολιτική μας Επιτροπή που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, προς την Πανελλαδική Συντονιστική συνέλευση του ΣΥΡΙΖΑ είναι να προχωρήσουμε σε μια πλατιά, ανοιχτή διαδικασία για την εκπόνηση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ το επόμενο διάστημα. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι, συντρόφισσες και σύντροφοι. Άλλο να έχουμε θέσεις και διακηρύξεις - και βεβαίως έχουμε θέσεις και διακηρύξεις σε μια πολύ συγκεκριμένη κατεύθυνση - και άλλο να έχουμε εκπονήσει ένα πρόγραμμα συγκεκριμένο και μαχητό από τις κοινωνικές δυνάμεις και την κοινωνία. Ένα πρόγραμμα συγκεκριμένο και διεκδικήσιμο από τους πολίτες που αναζητούν σήμερα διέξοδο από τη κρίση. Και εμείς πρέπει να δείξουμε ότι υπάρχει διέξοδος από τα Αριστερά. Άρα, λοιπόν, πρέπει να συνομολογήσουμε ότι η διαδικασία αυτή δεν θα είναι μια διαδικασία που θα αφορά τους «σοφούς» της Αριστεράς, τους «σοφούς» των συνιστωσών, την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να είναι μια διαδικασία ανοιχτή, πλατιά, αμεσοδημοκρατική που θα εμπλέξει πλατιές κοινωνικές δυνάμεις, διανοούμενους, επιστήμονες, εργαζόμενους, νέους ανθρώπους.
Για να κλείσω, έχω ως πολύ σημαντική τη διαδικασία του προγράμματος στο μυαλό μου, της εκπόνησης, δηλαδή, ενός εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ που θα δώσει απαντήσεις και θα ανοίξει μέτωπα και διεκδικήσεις το επόμενο διάστημα, την έχω στο μυαλό μου περίπου όπως τη διαδικασία που μας οδήγησε το 2003 στη Θεσσαλονίκη. Προσυνέδρια, διαδικασίες, μια φορουμική διαδικασία, διαδικασία του Φόρουμ δηλαδή, όπου ήταν ταυτόχρονα μια διαδικασία συζήτησης, ανοίγματος όλων των απόψεων, αλλά και μια διαδικασία κινητοποίησης, δράσης πάνω στα συγκεκριμένα μέτωπα. Θεματικά συνέδρια, λοιπόν, σε όλη την Ελλάδα. Θεματικά συνέδρια, όμως, που θα ανοίγουν μέτωπα, διεκδικήσεις που θα κινητοποιούν τον κόσμο, που θα μας ανοίγουν στον κόσμο, σε ευρύτερες δυνάμεις, τα οποία θα καταλήξουν, βεβαίως, σε ένα μάζεμα, το οποίο μάζεμα θα έχει τη δυνατότητα να αναδείξει προτάγματα, αιχμές, μέτωπα. Να ξέρει, δηλαδή, ο κόσμος ότι εμείς όταν λέμε ότι θέλουμε μια εναλλακτική προοπτική και όταν το διεκδικούμε και το τονίζουμε, να ξέρει ότι αυτή η εναλλακτική προοπτική είναι, πέραν από αναγκαία, και εφικτή. Ότι έχουμε συγκεκριμένα βήματα και συγκεκριμένες αλλαγές που προτείνουμε στον κόσμο και στην κοινωνία. Γι’ αυτό θέλουμε να μας ψηφίσει ο κόσμος και να μας δώσει την πλειοψηφία του. Και όταν λέμε μια νέα πλειοψηφία με πυρήνα τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς, εννοούμε ότι τη θέλουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα. Τη θέλουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα προς μια θετική κατεύθυνση. Ξέρουμε, βέβαια, ότι αυτό δεν αρκεί για να πάμε στον Σοσιαλισμό, αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα.
Μιλούσα προχθές με ένα σημαίνον στέλεχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρώην Δήμαρχο, για χρόνια, του ΠΑΣΟΚ σε Δήμο της Αττικής, δεν θέλω να πω το όνομά του, ο οποίος δεν ήταν λαμόγιο, ούτε είχε μπλεχτεί, δεν κατάφερε να επανεκλεγεί, και μου έλεγε το εξής: Μην τυχόν και απαντήσετε θετικά σε αυτές τις προκλήσεις που δεχόσαστε διαρκώς από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Εμείς, στη βάση του ΠΑΣΟΚ θέλουμε τη συνεργασία, αλλά δεν τη θέλουμε για να έρθει το ίδιο χρεωκοπημένο προσωπικό στα πράγματα. Θέλουμε τη συνεργασία για να πάει προς τα αριστερά η πολιτική ζωή του τόπου. Αυτούς τους ανθρώπους πώς θα τους προσεγγίσουμε; Εμείς, λοιπόν, λέμε αυτούς τους ανθρώπους και άλλους πολλούς, κι άλλους οι οποίοι σήμερα βλέπουν με ενδιαφέρον ότι η μόνη προοπτική για να ανατραπεί το σημερινό πολιτικό σύστημα και να αλλάξουν οι συσχετισμοί είναι η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να έχουμε την τόλμη και το κουράγιο να τους συναντήσουμε ανοιχτά, μέσα από μια πλατιά διαδικασία που πρέπει να εκπονήσουμε.
