Η εικόνα μιας χώρας σε καθεστωτική παρακμή δεν συμπληρώνεται μόνο από τις αποφάσεις του κέντρου. Συμπληρώνεται – και παγιώνεται – από τη σιωπή της περιφέρειας. Από τους τοπικούς παράγοντες που όχι μόνο δεν αντιδρούν, αλλά σιωπούν συνένοχα, ή χειρότερα, προσποιούνται πως όλα βαίνουν καλώς.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο πρόεδρος της ΔΕΕΠ Σάμου, Βαγγέλης Καπλατζής. Ένας άνθρωπος που πολιτεύεται χωρίς πολιτικό λόγο, εμφανίζεται χωρίς πολιτικό έργο και λειτουργεί χωρίς πολιτική συνείδηση. Από το πρωί μέχρι το βράδυ φροντίζει για την κατασκευή μιας επίπλαστης εικόνας "κανονικότητας", την ώρα που το νησί βυθίζεται στα προβλήματα.
Η Σάμος, σε κρίσιμους τομείς – υγεία, παιδεία, ακτοπλοϊκή σύνδεση, τουριστική στρατηγική, υποδομές – παραμένει στάσιμη ή χειροτερεύει. Κι όμως, η τοπική ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, αντί να απαιτεί λύσεις, φωτογραφίζεται. Αντί να πιέζει το κέντρο εξουσίας, το γλείφει. Αντί να συγκρουστεί με τη γραφειοκρατία, αναπαράγει τον μηχανισμό του πελατειακού κράτους.
Αλλά η σιωπή του Καπλατζή δεν περιορίζεται στην αδράνεια για τα τοπικά ζητήματα. Είναι αποκαλυπτική και για την απόλυτη ανοχή του απέναντι στα μεγάλα σκάνδαλα που ταλανίζουν τη χώρα. Ούτε μία δήλωση για τις υποκλοπές. Ούτε μία λέξη για τα εκατομμύρια των απευθείας αναθέσεων μέσα στην πανδημία. Απόλυτη σιωπή για την κατάρρευση της ΕΥΠ, την απαξίωση της Δικαιοσύνης, την εκτροπή των θεσμών.
Αντί να σταθεί στο ύψος του ρόλου του – έστω θεσμικά, έστω ηθικά – ο Καπλατζής διάλεξε να είναι παρών μόνο στις φωτογραφίες, όχι στις κρίσιμες στιγμές. Σιωπά όχι από αμηχανία, αλλά από πειθαρχία στο κομματικό αφήγημα. Κι αυτή η πειθαρχία είναι που τον καθιστά συνένοχο, όχι απλώς αδιάφορο.
Όπως το ’60 "ψήφιζαν τα δέντρα", σήμερα ψηφίζουν τα επιδοτούμενα γίδια. Με λεφτά που υποτίθεται θα στήριζαν την παραγωγή και την υπαίθρια οικονομία, αγοράζονται συνειδήσεις και εκλογικά αποτελέσματα. Οι περιφέρειες μετατρέπονται σε φέουδα· τα νησιά σε κομματικά "κάστρα", όπου το κράτος λειτουργεί ως μηχανή εύνοιας.
Ο Καπλατζής, με τη θεσμική του θέση, θα μπορούσε να είναι η φωνή της τοπικής κοινωνίας στην κεντρική εξουσία. Αντί γι’ αυτό, είναι η φωνή της εξουσίας στην τοπική κοινωνία – μια φωνή που επαναλαμβάνει κενές υποσχέσεις, αναπαράγει επικοινωνιακά αφηγήματα και αποφεύγει επιμελώς κάθε ρήξη με την πραγματικότητα.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι μόνο γιατί η κυβέρνηση λειτουργεί καθεστωτικά. Το ερώτημα είναι γιατί το ανεχόμαστε τοπικά. Ποιο πολιτικό κόστος πληρώνει ένας πρόεδρος ΔΕΕΠ όταν αποτυγχάνει να επιλύσει βασικά ζητήματα της περιοχής του και τηρεί ένοχη σιωπή μπροστά σε σκάνδαλα που συνταράσσουν τη χώρα;
Σε ένα πολιτικό σύστημα όπου η κεντρική εξουσία εξαργυρώνει υπακοή και η τοπική εξουσία αμείβεται για τη σιωπή της, η πολιτική είναι απλώς διαχείριση πελατών. Όχι υπηρεσία προς τους πολίτες.
Η Σάμος αξίζει κάτι καλύτερο από αφανείς διαχειριστές και υπομονετικούς εκπροσώπους. Χρειάζεται ανθρώπους που δεν θα είναι κομματικά γρανάζια, αλλά τοπικοί ηγέτες με φωνή και θάρρος. Όσο αυτό δεν συμβαίνει, το μόνο που θα ακούμε είναι... βελάσματα.
