Της Κατερίνα Γεράκη*
«Από πού έρχονται οι πρόσφυγες; Από τους πολέμους (...) Από πού ήρθαν οι Σύροι πρόσφυγες στην Ευρώπη; Από πού ήρθαν οι Ουκρανοί; Από πού έρχονται οι πρόσφυγες από την Παλαιστίνη; Το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη διπλανή πόρτα...».
Αυτά τα λόγια δεν ανήκουν σε κάποιο στέλεχος του ΚΚΕ, αλλά στον Τζεφ Σακς, διευθυντή του Κέντρου Βιώσιμης Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου της Columbia, σε συνέδριο του «Economist».
Ένας αστός διανοούμενος, που κατά τ' άλλα μιλάει για τη «βιώσιμη ανάπτυξη» και τα «επενδυτικά σχέδια ενεργειακών υποδομών», είπε απλά την αλήθεια. Γιατί όσο κι αν προσπαθούν ΕΕ και κυβερνήσεις μαζί με τα παπαγαλάκια τους να αναποδογυρίσουν την πραγματικότητα, η αλήθεια δεν κρύβεται.
Αρκεί μόνο η αποκαλυπτική αναφορά στο πλέον πρόσφατο ναυάγιο προσφύγων, στη Σάμο (20-21/10/2024), με 2 νεκρούς και 22 διασωθέντες, οι οποίοι προέρχονται από την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Υεμένη. Οι ναυαγοί είναι ξεριζωμένοι πρόσφυγες, που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φωτιά του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Ποιος δεν αντιλαμβάνεται ότι οι εικόνες από τη Ρόδο με τους εκατοντάδες άστεγους και απροστάτευτους πρόσφυγες σε σκηνές μέσα στην πόλη, που κατακλύζουν τα δελτία ειδήσεων, έχουν την ίδια αιτία;
Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε τα στοιχεία, που είναι συγκλονιστικά: 56 ενεργές συγκρούσεις, οι περισσότερες μετά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις οποίες εμπλέκονται 92 χώρες. Άνοδος των εξοπλισμών σε 108 χώρες μέσα στο 2024. Οι θάνατοι από πολεμικές συγκρούσεις έχουν αυξηθεί κατά 482% τα τελευταία 15 χρόνια, φτάνοντας στο υψηλότερο ρεκόρ τριακονταετίας το 2022. Αυτός είναι ο «αγγελικός κόσμος της ειρήνης και της ασφάλειας», που τάχα θα επικρατούσε μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού!
Την ίδια ώρα, ο αριθμός των εκτοπισμένων ξεπερνά κάθε χρόνο νέο ρεκόρ στην παγκόσμια Ιστορία. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ: «Η αύξηση του συνολικού αριθμού των αναγκαστικά εκτοπισμένων σε 120 εκατομμύρια μέχρι τον Μάιο του 2024 ήταν η 12η συνεχόμενη ετήσια αύξηση, και αντικατοπτρίζει τόσο τις νέες και μεταλλασσόμενες συγκρούσεις όσο και την αποτυχία επίλυσης μακροχρόνιων κρίσεων. Αν ο αριθμός αυτός αντιστοιχούσε σε χώρα, θα ήταν η 12η μεγαλύτερη στον κόσμο, στο μέγεθος περίπου της Ιαπωνίας».
Πυκνές εξελίξεις
Οι πυρετώδεις συζητήσεις, οι ανησυχίες και οι αντιθέσεις που εκφράζονται όλη αυτή την περίοδο από την ΕΕ και τις αστικές κυβερνήσεις γύρω από το Προσφυγικό, οφείλονται σ' αυτό ακριβώς: Την κλιμάκωση του ιμπεριαλιστικού πολέμου, στα βόρεια και νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρώπης, από τη ΝΑΤΟ-ρωσική σύγκρουση στην Ουκρανία με τους 6,5 εκατ. πρόσφυγες, μέχρι τον κίνδυνο γενικευμένης ανάφλεξης σε όλη τη Μέση Ανατολή από την αδίστακτη δράση του κράτους - δολοφόνου Ισραήλ, που αιματοκυλά τον Παλαιστινιακό λαό και επιτίθεται στον Λίβανο των εγκατεστημένων 2,5 εκατ. Παλαιστίνιων και Σύρων προσφύγων. ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις συμμετέχουν ενεργά στον πόλεμο για τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού άξονα. Η ελληνική κυβέρνηση της ΝΔ, με τη στήριξη όλων των άλλων αστικών κομμάτων, έχει ρόλο σημαιοφόρου. Είναι δημιουργοί των πολέμων και των προσφυγικών ροών.
Απ' αυτό το πρίσμα χρειάζεται να γίνονται κατανοητές οι καταιγιστικές και πυκνές εξελίξεις στο Προσφυγικό. Είναι χαρακτηριστικά όσα έχουν συμβεί μέσα σε λίγους μήνες:
- Ψηφίζεται το νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις και αντιθέσεις. Το ΚΚΕ από την αρχή αντιπάλεψε το απαράδεκτο αυτό Σύμφωνο και αποκάλυψε το πραγματικό περιεχόμενό του, ως εργαλείο κατάργησης της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες και ελέγχου των ροών ανάλογα με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Το Σύμφωνο αυτό αποτελεί ένα ακόμα αποδεικτικό στοιχείο της πολεμικής προετοιμασίας της ΕΕ. Τα αστικά επιτελεία γνωρίζουν καλά ότι η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και η κλιμάκωση του πολέμου θα προκαλέσουν νέα προσφυγικά κύματα.
Το Σύμφωνο προβλέπει fast track διαδικασίες απόρριψης των αιτήσεων ασύλου, ένταση της καταστολής με νέους φράχτες, απελάσεις και επαναπροωθήσεις, προληπτικές φυλακίσεις και λήψη βιομετρικών δεδομένων ακόμα και από 6χρονα παιδιά με χρήση «αναλογικής βίας», σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης στις πρώτες χώρες υποδοχής ή και σε τρίτες χώρες, επέκταση της απαράδεκτης λίστας των «ασφαλών χωρών» ή και «ασφαλών ζωνών» σε εμπόλεμες χώρες (π.χ. Συρία), κ.ά.
- Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση Σολτς στη Γερμανία αποφασίζει μονομερώς να επιβάλει ελέγχους στα χερσαία σύνορά της, ενεργοποιώντας τη σχετική δυνατότητα από τη Συνθήκη Σένγκεν, στο όνομα «έκτακτης κρίσης και απειλών». Ταυτόχρονα, παίρνει νέα αυταρχικά μέτρα σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, απειλεί με απελάσεις και με την επιστροφή χιλιάδων προσφύγων στις πρώτες χώρες υποδοχής, όπως στην Ελλάδα.
- Την ίδια ώρα η ακροδεξιά κυβέρνηση Μελόνι στην Ιταλία εγκαινιάζει νέα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων, που θα διαχειρίζεται η ίδια στο έδαφος της Αλβανίας. Η συμφωνία Ιταλίας - Αλβανίας προβάλλεται ως πρότυπο και χειροκροτείται από όλες τις κυβερνήσεις, σοσιαλδημοκρατικές, νεοφιλελεύθερες και ακροδεξιές, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής. Με τέτοιους «σπόνσορες», είναι βέβαιο ότι η απόφαση του δικαστηρίου της Ρώμης για τον παράνομο χαρακτήρα της συμφωνίας θα παρακαμφθεί, με τις αναγκαίες διορθωτικές προσαρμογές, που θα αποκαταστήσουν τη «νομιμότητα» της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
- Πριν καν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής του, ανοίγει η συζήτηση για την αναθεώρηση του νέου Συμφώνου! Ηδη ορισμένα κράτη - μέλη της ΕΕ έχουν δηλώσει το αίτημά τους για εξαίρεση από το Σύμφωνο (ρήτρα opt out), όπως η Ολλανδία και η Ουγγαρία. Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής επιβεβαίωσε την ανάγκη αναθεώρησης, σε κατεύθυνση αυστηροποίησης και έντασης της καταστολής (βλ. σχετική επιστολή της Φον Ντερ Λάιεν). Στο επίκεντρο βρίσκονται η ενίσχυση των απελάσεων και επιστροφών και η δημιουργία δομών - φυλακών για πρόσφυγες και μετανάστες σε τρίτες χώρες, στο πρότυπο της συμφωνίας Ιταλίας - Αλβανίας («πολλές μικρές Αλβανίες»). Η Ολλανδία «φλερτάρει» με την Ουγκάντα!
Στα σκαριά βρίσκονται συμφωνίες δισεκατομμυρίων με τρίτες χώρες (π.χ. πρόσφατη συμφωνία ΕΕ - Τυνησίας, ανανέωση της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας κ.ά.), οι οποίες θα κάνουν τη «βρώμικη δουλειά» της αποκαλούμενης ανάσχεσης των ροών, δηλαδή της άγριας καταστολής και των βάρβαρων επαναπροωθήσεων, με αντάλλαγμα για τις αστικές τους τάξεις καπιταλιστικές επενδύσεις και διείσδυση κεφαλαίων της ΕΕ σε αυτές, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως ΗΠΑ και Κίνα.
- Παράλληλα, συνεχίζεται με ένταση η συζήτηση για το δημογραφικό πρόβλημα και την έλλειψη εργατικών χεριών, για τις πολιτικές της λεγόμενης «νόμιμης κυκλικής μετανάστευσης». Συμφωνίες σύγχρονου δουλεμπορίου, που περιλαμβάνουν ταυτόχρονα ρήτρες για τον έλεγχο των συνόρων, τις διαδικασίες απελάσεων κ.λπ., με μεγάλα πακέτα δισεκατομμυρίων (βλ. προώθηση συμφωνίας Ισπανίας - Μαυριτανίας, Γερμανίας - Κένυας, ιταλικό «διάταγμα για τις ροές» για την είσοδο 452.000 αλλοδαπών την τριετία 2023 - 2025, αντίστοιχες ποσοστώσεις σε Ρουμανία και Πολωνία για εργάτες από Νεπάλ - Ινδία - Φιλιππίνες, συμφωνίες Ελλάδας με Αίγυπτο και Μπανγκλαντές και προώθηση νέων με Ινδία - Αρμενία - Βιετνάμ - Γεωργία - Μολδαβία - Φιλιππίνες). Πίσω από όλα αυτά κρύβεται η προσπάθεια των αστικών κρατών να ελέγξουν τις ροές σε συνθήκες κλιμάκωσης του πολέμου, να επιλέγουν φτηνά εργατικά χέρια για τις ανάγκες των αφεντικών.
Μόνη διέξοδος: Η πάλη ενάντια στον πόλεμο και η αλληλεγγύη των λαώνΟι εξελίξεις της περιόδου είναι πραγματικά αποκαλυπτικές και συμβάλλουν στην άντληση σημαντικών συμπερασμάτων. Το πιο σημαντικό όλων: Οι πρόσφυγες είναι θύματα των πολέμων που διεξάγουν οι ιμπεριαλιστές για τα συμφέροντά τους. Και οι θύτες δεν προστατεύουν τα θύματά τους. Το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό ζήτημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη σκοπιά των συμφερόντων του κεφαλαίου. Κάθε διαχειριστική εκδοχή των αστικών επιτελείων θα εκφράζει τη βαρβαρότητα του συστήματος της εκμετάλλευσης, που σκορπά τον πόλεμο, την εξαθλίωση και τον ξεριζωμό. Μάλιστα, τα αστικά κράτη παίζουν επικίνδυνα γεωπολιτικά παιχνίδια στις πλάτες των ξεριζωμένων. Το παράδειγμα με τη διαφορετική μεταχείριση των Ουκρανών προσφύγων από ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις είναι αποκαλυπτικό. Ομως η προστασία των θυμάτων δεν μπορεί να εξαρτάται από το χρώμα, τη θρησκεία, την καταγωγή κ.λπ., ούτε φυσικά από τα γεωπολιτικά παζάρια. Οι βόμβες δεν κάνουν διακρίσεις. Γιατί δεν προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες;
Η άνοδος της πάλης ενάντια στον πόλεμο και την εμπλοκή της χώρας μας σε αυτόν είναι ταυτόχρονα πάλη για την προστασία των προσφύγων, για την αλληλεγγύη στα ξεριζωμένα θύματα του ιμπεριαλισμού, κόντρα στο ρατσιστικό και ξενοφοβικό δηλητήριο που ξεχύνεται για άλλη μια φορά για λογαριασμό του κεφαλαίου.
Προϋπόθεση είναι η πλήρης εφαρμογή της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, δηλαδή η παροχή ολόπλευρης προστασίας σε όλα τα θύματα των πολέμων, χωρίς διακρίσεις, στις χώρες του πραγματικού προορισμού τους. Με ευθύνη ΟΗΕ, ΕΕ και αστικών κυβερνήσεων να εξασφαλίζονται η απόδοση ασύλου και η μετακίνησή τους στις χώρες που επιθυμούν.
Σε σύγκρουση με το ευρωενωσιακό πλαίσιο και το νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, ο ελληνικός λαός θα διατρανώσει για άλλη μια φορά την αλληλεγγύη του, όπως έχει κάνει πολλές φορές στην πρόσφατη και παλιότερη Ιστορία του. Για να μη γίνει η πατρίδα μας αποθήκη ανθρώπινων ψυχών, με επικίνδυνους φράχτες, επαναπροωθήσεις και φυλακές ΝΑΤΟικών προδιαγραφών.
Αυτοί που εμπόδισαν το πλοίο με τις σφαίρες να φύγει για το Ισραήλ είναι οι ίδιοι που θα γίνουν ασπίδα προστασίας και αλληλεγγύης στους ξεριζωμένους πρόσφυγ
** Η Κατερίνα Γεράκη είναι υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ για τα Δικαιώματα των Μεταναστών και Προσφύγων.
Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου» 26 - 27 Οκτώβρη 2024.
