Το «φακελάκι» φαίνεται ότι είναι το μόνο «σίγουρο χαρτί» στο «χρηματιστήριο» της Υγείας, αφού οι άτυπες συναλλαγές συμβαίνουν καθημερινά στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας και τα ποσά αυτά αποτελούν έως και το 13,5% της συνολικής δαπάνης στον τομέα.
Τέσσερις στους δέκα ασθενείς που νοσηλεύονται σε δημόσιο νοσοκομείο πληρώνουν φακελάκι. Από αυτούς οι περισσότεροι κάνουν εισαγωγή για χειρουργική επέμβαση και συνήθως έχουν βρει κρεβάτι με τη μεσολάβηση του ίδιου του γιατρού, ενώ αποτελούν το ένα τρίτο του συνόλου των νοσηλευθέντων.
Τα προαναφερόμενα αποκαλύπτει η πρώτη πανελλαδική έρευνα για τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με υπεύθυνο τον διευθυντή του Εργαστηρίου κ. Λυκούργο Λιαρόπουλο και κύρια ερευνήτρια την κ. Όλγα Σίσκου.
Πώς γίνεται το deal
Το φακελάκι στο ΕΣΥ «κυκλοφορεί» κυρίως με τρεις τρόπους: είτε ο γιατρός το ζητά ευθέως και σχεδόν εκβιαστικά, είτε αφήνει με πλάγια μέσα να εννοηθεί ότι για να προχωρήσει στην ιατρική πράξη θέλει χρήματα. Τα πιο συνηθισμένα πλάγια μέσα είναι οι βοηθοί ή η καθυστέρηση. Δηλαδή είτε κάποιοι συνεργάτες του γιατρού πληροφορούν τον ασθενή και τους συγγενείς του ότι πρέπει να πληρώσουν, είτε απλώς ο γιατρός καθυστερεί αναβάλλοντας συνεχώς τις προγραμματισμένες εξετάσεις ή την επέμβαση. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που ο γιατρός ζητάει φακελάκι κατ' αίτημα άλλου γιατρού και λέει στον ασθενή ότι «ο αναισθησιολόγος θέλει, εγώ όχι», ενώ ο αναισθησιολόγος δεν εμφανίζεται ποτέ. Βέβαια υπάρχει και το φακελάκι που δίνουν οι ασθενείς χωρίς να τους ζητηθεί – η λεγόμενη παθητική δωροδοκία. Ωστόσο, μόνο το 18% των ασθενών που δίνουν φακελάκι το κάνουν για να ευχαριστήσουν τον γιατρό.
Πώς καθορίζεται η τιμή
H έρευνα επιβεβαιώνει πώς οι ταρίφες καθορίζονται ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της ιατρικής πράξης και ανάλογα με το όνομα του γιατρού, ενώ οι τιμές κυμαίνονται από 500 έως και 6.000 ευρώ, ενώ υπάρχει περίπτωση από αναφορά ασθενούς όπου ο γιατρός ζήτησε 50.000 ευρώ! Μάλιστα, το ποσό που θα περιέχει το φακελάκι δεν σχετίζεται με την οικονομική κατάσταση ή το κοινωνικό επίπεδο του ασθενούς, ούτε φυσικά με την ικανοποίησή του από το δημόσιο νοσοκομείο ή τον χρόνο αναμονής για εισαγωγή.
Πληρώνουμε από την τσέπη μας τη «δωρεάν υγεία»
Παλαιότερη έρευνα του εργαστηρίου Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας είχε δείξει ότι ξοδεύουμε ως λαός περισσότερα από 7 δισ. ευρώ ετησίως για υπηρεσίες Υγείας. Η συνολική παραοικονομία στον υγειονομικό τομέα αγγίζει το 1,8 δισ. ευρώ, ποσό σχεδόν ίσο με την ετήδια δημόσια φαρμακευτική δαπάνη.
Από την ίδια έρευνα του εργαστηρίου προκύπτει επίσης ότι το 36% των νοσηλευθέντων σε δημόσια νοσοκομεία δήλωσαν τουλάχιστον μία άτυπη πληρωμή προς γιατρούς, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις χαρακτηρίστηκε ως φακελάκι και σε άλλες ως... φιλοδώρημα.
Γιατί δίνουμε φακελάκι;
Αναφορικά με τους λόγους καταβολής της πρόσθετης πληρωμής προκύπτει ότι στη συντριπτική πλειοψηφία υποκρύπτεται η αναζήτηση ποιοτικότερης φροντίδας (42% δήλωσαν «για να με προσέξει περισσότερο») καθώς επίσης και η ανάγκη λήψης απαραίτητων υγειονομικών υπηρεσιών που θεωρητικά παρέχονται δωρεάν από το δημόσιο σύστημα (20% δήλωσαν «μου το ζήτησε για να με χειρουργήσει»).
Σε μικρό σχετικά ποσοστό 18% φαίνεται ότι οι άτυπες πληρωμές αποτελούν μέρος της κουλτούρας μας («έτσι κάνουν όλοι») ενώ το ίδιο ποσοστό αριθμούν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι άτυπες πληρωμές αποτελούν έκφραση ευγνωμοσύνης προς τους θεράποντες ιατρούς μετά το πέρας της νοσηλείας.
