Άρθρο του Αντιπεριφερειάρχη Προγραμματισμού, Βιομηχανίας, Ενέργειας και ΕΣΠΑ Βορείου Αιγαίου, Παναγιώτη Χριστόφα, στο Aftodioikisi.gr
Η χαρτογράφηση της αναπτυξιακής πορείας του Βορείου Αιγαίου – Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο 2021-2027»
Ως Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου μαζί με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης, έχουμε διανύσει μια σημαντικά μεγάλη περίοδο έντονων διαβουλεύσεων, επαφών, επικοινωνίας σε όλα τα επίπεδα και φυσικά σκληρής εργασίας, προκειμένου να διαμορφώσουμε μια ενιαία στρατηγική αξιοποίησης των πόρων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, η οποία θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και τις προκλήσεις των νησιών μας. Ανάγκες και προκλήσεις που γεννά το αίτημα για ανάπτυξη κόντρα στα δεδομένα της δεκαετούς κρίσης που προηγήθηκε, και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας (resilience) των τοπικών οικονομιών και της οχύρωσης τους απέναντι σε κάθε μελλοντική κρίση.
Στο πλαίσιο αυτού του αναπτυξιακού σχεδιασμού, η στρατηγική μας κινείται στους εξής άξονες:
αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών των νησιών σε κοινωνικές υποδομές και μείωση του κινδύνου φτώχειας,
ενδυνάμωση της τοπικής ανάπτυξης και των μηχανισμών της, με εφαρμογή πολιτικών ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης,
θωράκιση του ευαίσθητου φυσικού περιβάλλοντος και της σπάνιας βιοποικιλότητας,
δραστική μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας με παράλληλη αντικατάσταση των ρυπογόνων πηγών ενέργειας με ΑΠΕ,
πρόληψη και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων (πλημμυρών, πυρκαγιών)
ενσωμάτωση στην αναπτυξιακή διαδικασία των οριζόντιων πολιτικών για την προώθηση της γαλάζιας οικονομίας.
Η εφαρμογή του σχεδιασμού θέλουμε να έχει έντονα τοπικά χαρακτηριστικά, καθώς προβλέπεται η κινητοποίηση των μηχανισμών και των πόρων των νησιών του Βορείου Αιγαίου, με στόχο την ενδυνάμωση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής. Η επίτευξη των παραπάνω σχεδιάζεται με την κατανομή των πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου σε συγκεκριμένες προτεραιότητες / στόχους.
Η πρώτη προτεραιότητα αφορά τον μετασχηματισμό της οικονομίας της Περιφέρειας με αύξηση του μεγέθους και της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων κυρίως μέσω και της έξυπνης εξειδίκευσης, όπου διατίθενται περίπου 50 εκ. €. Στην προτεραιότητα αυτή εντάσσεται η ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών (δημόσιων και ιδιωτικών), η ενίσχυση επιχειρήσεων (αξιοποίηση τοπικής αγροτικής παραγωγής, σύνδεση με τουρισμό/πολιτισμό, ανάπτυξη νέων προϊόντων, προώθηση των πωλήσεων και κυρίως των εξαγωγών) και της συνεργασίας τους με ερευνητικούς φορείς, καθώς και η ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Ένα ποσό της τάξης των 80 εκ. € περίπου προβλέπεται για τη δεύτερη προτεραιότητα, που αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και των πόρων της Περιφέρειας, την προσαρμογή μας στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων. Στην προτεραιότητα αυτή περιλαμβάνονται έργα ενεργειακής αναβάθμισης δημοσίων κτιρίων και χώρων, έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, δράσεις προστασίας διάβρωσης ακτών και αντιμετώπισης πυρκαγιών, αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης και διαχείριση πόσιμου νερού, διαχείριση υγρών αποβλήτων (βιολογικοί καθαρισμοί) κ.α.
Επόμενη προτεραιότητα η ενίσχυση της προσβασιμότητας των νησιών της Περιφέρειας. Στο νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα διατίθενται 29 εκ. € περίπου για έργα εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου και για αναβάθμιση λιμενικών υποδομών. Μείζον ζήτημα και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της ανάπτυξης κοινωνικών υποδομών, για την οποία στη νέα προγραμματική περίοδο προβλέπονται 58 εκ. €. Οι πόροι αυτοί διατίθενται για βελτίωση υποδομών όλων των βαθμίδων στην εκπαίδευση, στη βελτίωση κοινωνικών υποδομών και στην αναβάθμιση και επέκταση υποδομών υγείας, καθώς επίσης και στην προστασία και ανάδειξη ιδιαίτερων φυσικών πόρων αλλά και στην ενίσχυση του ρόλου του πολιτισμού και του βιώσιμου τουρισμού.
Σε μια περίοδο όπου ακόμη βιώνουμε τις συνέπειες αλλεπάλληλων κρίσεων, έμφαση δίνεται επίσης στην κοινωνική ένταξη και την αντιμετώπιση της φτώχειας. Συνολικοί πόροι ύψους 68 εκ. περίπου € διατίθενται για θεσμούς υποστήριξης της έρευνας αγοράς εργασίας στην Περιφέρεια, βελτίωση δεξιοτήτων εργαζομένων, κατάρτιση και συμβουλευτική ανέργων και ενίσχυσή τους για ίδρυση και λειτουργία επιχειρήσεων, ενίσχυση επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας, προώθηση απασχόλησης ευάλωτων ομάδων με έμφαση στα ΑμεΑ, και βέβαια την υποστήριξη λειτουργίας κοινωνικών δομών. Επιπλέον, στο ίδιο πλαίσιο χρηματοδοτούνται σχέδια αντιμετώπισης της παιδικής φτώχειας και υποστήριξης παιδιών για ένταξη στην εκπαίδευση, μέτρα για αντιμετώπιση διακρίσεων, καθώς επίσης ενίσχυση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και δράσεις καταπολέμησης των εξαρτήσεων.
Τέλος, για την ενίσχυση της χωρικής συνοχής της Περιφέρειας μέσω ολοκληρωμένων και βιώσιμων στρατηγικών –τόσο σε αστικές όσο και σε μη αστικές περιοχές- διατίθενται 102 εκ. € για δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης, για ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις και για ενίσχυση πρωτοβουλιών τοπικών κοινοτήτων για την τοπική ανάπτυξη (αναπλάσεις, βιώσιμη κινητικότητα, ενίσχυση επιχειρηματικότητας, ανάδειξη πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς κ.α.).
Εν αναμονή της τελικής έγκρισης του προγράμματος μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ενώ προετοιμαζόμαστε για τα επόμενα βήματά μας, που αφορούν μεταξύ άλλων την εξειδίκευση του σχεδιασμού μας για τη νέα προγραμματική περίοδο και βέβαια την προετοιμασία των φορέων, πιστεύουμε πως το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας, θα διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία της τρέχουσας δεκαετίας. Σε συνδυασμό με τα Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ και με το Ταμείο Ανάκαμψης, και λειτουργώντας συμπληρωματικά και παράλληλα με το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης) και το Πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, έχουμε ως τοπική αυτοδιοίκηση μια δυνατή «εργαλειοθήκη» χρηματοδότησης που μπορούμε να αξιοποιήσουμε για να πετύχουμε τον στόχο μας: να καταστήσουμε τις περιοχές μας βιώσιμες, ασφαλείς και ανθεκτικές.
Παναγιώτης Μ. Χριστόφας
Αντιπεριφερειάρχης Προγραμματισμού,
Βιομηχανίας, Ενέργειας και ΕΣΠΑ
Βορείου Αιγαίου
