Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Θα επικεντρωθώ στο πρώτο άρθρο του παρόντος σχεδίου νόμου που αφορά στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, μίας σημαντικής τροποποίησης του υπάρχοντος Κώδικα που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο των προηγούμενων Κυβερνήσεων και που, σχεδόν ανέπαφη, έρχεται σήμερα προς ψήφιση κατόπιν της συμφωνίας της τωρινής Κυβέρνησης με τους δανειστές.
Θα ήθελα εξαρχής να τονίσω ότι κατανοώ τις σημαντικές ενστάσεις που έχουν κατά καιρούς εκφραστεί από τους δικηγορικούς συλλόγους της χώρας και από εξαιρετικά μεγάλο αριθμό δικηγόρων. Και πιστεύω ότι υπάρχουν και αδυναμίες και περιθώρια βελτίωσης του νέου Κώδικα. Όπως επίσης θα υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα εφαρμογής.
Ωστόσο, δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει τη μεγαλύτερη εικόνα. Και η μεγαλύτερη εικόνα είναι ότι η βραδύτητα απονομής της δικαιοσύνης συνιστά μία από τις μεγαλύτερες παθογένειες της χώρας μας.
▪ Είναι ανεπίτρεπτο η χώρα μας να έχει καταδικαστεί πάνω από 400 φορές από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την βραδύτητα απονομής της δικαιοσύνης.
▪ Είναι ανεπίτρεπτο να παίρνει κανείς σήμερα δικάσιμο το 2019 στα πολιτικά δικαστήρια, το 2021 στα διοικητικά δικαστήρια και το 2031 για τη διαδικασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
▪ Είναι ανεπίτρεπτο να μπορεί να πάρει κάποιος αναβολές επί 6 και 7 συνεχή χρόνια.
▪ Είναι ανεπίτρεπτο να υπάρχει αυτή τη στιγμή εκκρεμής αγωγή σε πολιτικά δικαστήρια που κατατέθηκε το έτος 1987 και που σήμερα, 28 χρόνια μετά, δεν έχει καν ολοκληρωθεί η έφεση!
Δεν υπάρχουν ευχολόγια: η βραδύτητα απονομής της δικαιοσύνης είναι πραγματικό πλήγμα για τη χώρα μας, και είναι πραγματικό πλήγμα για κάθε προσπάθεια ανάπτυξης της οικονομίας μας. Γιατί; Γιατί δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου, γιατί αποτρέπει επενδύσεις, γιατί οδηγεί σε ματαίωση επιχειρηματικών σχεδίων. Γιατί είναι αναπτυξιακά σημαντικό να γνωρίζουμε αν μία επιχείρηση θα πτωχεύσει ή όχι, αν μία συμφωνία που συνήψαμε είναι έγκυρη ή άκυρη, αν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτήν για να επενδύσουμε. Όταν η δικαιοσύνη καθυστερεί τόσο πολύ, αγγίζουμε δυστυχώς τα όρια της αρνησιδικίας, της άρνησης δηλ. δικαιοσύνης. Και ανάπτυξη χωρίς απονομή δικαιοσύνης απλά δεν μπορεί να υπάρξει.
Όσο και να ενισχύσουμε το δικαστικό σώμα με νέους δικαστές, όσες επιτροπές και αν συστήσουμε, όσες μελέτες και αν πραγματοποιήσουμε, ΔΕΝ θα αντιμετωπίσουμε τα δομικά προβλήματα της απονομής δικαιοσύνης. Και τα δομικά αυτά προβλήματα δεν μπορούν παρά να αντιμετωπιστούν αν δοκιμάσουμε μία τομή, μία πραγματική τομή.
Έχουμε λοιπόν ενώπιόν μας μία πρώτη συνεκτική προσπάθεια για να δοθεί λύση.
ΝΑΙ υπάρχουν σημαντικά προβλήματα με το σχέδιο νόμου, ΝΑΙ θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, δικηγόροι, δικαστές και πολιτικοί, για να δούμε στην πράξη τι διορθώσεις και τι προσαρμογές θα πρέπει να γίνουν, ΝΑΙ πολλά από τα προβλήματα της βραδύτητας απονομής δικαιοσύνης δεν πηγάζουν απαραίτητα από το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά από ανεπαρκείς υποδομές, από οπισθοδρομικές νοοτροπίες και αντιλήψεις στην εφαρμογή των κανόνων. ΝΑΙ θα πρέπει να βελτιώσουμε τις υποδομές και τη μηχανόργανωση προς υποβοήθηση του δύσκολου έργου των δικαστών. Και στο σημείο αυτό πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί προσέλαβε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ σχεδόν 9.000 δημοσίους υπαλλήλους, χωρίς προηγούμενη διερεύνηση αναγκών, ενώ υπάρχουν τόσες ελλείψεις προσωπικού στα δικαστήρια; ΚΑΙ ΝΑΙ το σχέδιο του Κώδικα επιδέχεται βελτιώσεις.
Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να είχαν ενισχυθεί οι διατάξεις περί διαμεσολάβησης προς αποσυμφόρηση των δικαστηρίων, πάντοτε όμως σεβόμενοι το άρθρο 20 του Συντάγματος, που αναφέρεται στο δικαίωμα κάθε πολίτη για παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια.
Άλλο παράδειγμα, θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί ένας μηχανισμός ούτως ώστε όταν μία αγωγή είναι για οποιονδήποτε δικονομικό λόγο απαράδεκτη, να απορρίπτεται νωρίτερα και να μην χρειάζεται να διέλθει από τη διαδικασία εκδίκασης της υπόθεσης.
Τρίτο παράδειγμα, θα μπορούσε να είχε γίνει πράξη μία συνολική μεταρρύθμιση, μία συγγραφή του Κώδικα από το μηδέν, ενός καθαρού κειμένου χωρίς τροποποιημένες διατάξεις από εδώ και από εκεί. Ένα ξεκάθαρο και συμπαγές νομοθετικό κείμενο, παράδειγμα καλής νομοθέτησης.
Συνεπώς, ΝΑΙ, υπάρχουν πολλά που θα μπορούσαν να γίνουν ούτως ώστε να καταστεί το κείμενο αυτό καλύτερο, πιο λειτουργικό, πιο δίκαιο.
ΑΛΛΑ πρέπει επιτέλους να βλέπουμε το ποτήρι μισο-γεμάτο και όχι μισο-άδειο. Το σχέδιο που καλούμαστε να ψηφίσουμε συνιστά μία γνήσια μεταρρυθμιστική προσπάθεια, ίσως ατελή, ίσως ελλιπή, ίσως προβληματική σε διάφορα σημεία. ΑΛΛΑ μία προσπάθεια στη σωστή κατεύθυνση, στην μεταρρυθμιστική προοπτική που χρειάζεται η χώρα μας.
Τίποτα δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει στη χώρα αν δεν ξεκινήσουμε από κάπου.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, τα προαπαιτούμενα που καλούμαστε τις εβδομάδες αυτές να ψηφίσουμε – τα μέτρα που καλούμαστε να ψηφίσουμε στο πλαίσιο της συμφωνίας με τους δανειστές – είναι σε μεγάλο βαθμό δημοσιονομικά. Και κακώς – κάκιστα – η Κυβέρνηση έφερε την οικονομία μας στο χείλος του γκρεμού με αποτέλεσμα το δημοσιονομικό κενό να έχει πολλαπλασιαστεί και κατά συνέπεια τα δημοσιονομικά μέτρα που καλούμαστε να πάρουμε να είναι δυσθεώρητα, ενώ θα μπορούσαν να είναι πολύ χαμηλότερα. Τα μέτρα όμως που καλούμαστε να ψηφίσουμε το διάστημα αυτό κατ’ εφαρμογή της συμφωνίας με τους δανειστές, δεν είναι μόνο δημοσιονομικά. Είναι και διαρθρωτικά.
Και εκεί είναι η μεγάλη πρόκληση στην οποία καλούμαστε όλοι να ανταποκριθούμε, πέρα και πάνω από κόμματα. Η μεγάλη πρόκληση είναι να μετατρέψουμε μία δύσκολη και βαριά συμφωνία, σε ευκαιρία για τη χώρα μας, σε ευκαιρία για εξυγίανση, για ανάπτυξη, για πρόοδο, για ανέλιξη.
Σας ευχαριστώ.
