Πρώτον, σύμφωνα με ανάλυση στην εφημερίδα «Τα Νέα», από το αν θα επιτευχθεί συμφωνία με τους δανειστές, κάτι που ισοδυναμεί με παραμονή της χώρας στο ευρώ. Η προοπτική αυτή, με βάση τη θετική εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, είναι η πλέον πιθανή.
Δεύτερον, από τον βαθμό και τον ρυθμό υλοποίησης των μέτρων που θα προβλέπει η συμφωνία, κάτι που θα κρίνει αν η χώρα θα ξεφύγει οριστικά από τη ζώνη υψηλού κινδύνου.
Αυτή η διπλή εξίσωση θα δώσει τις απαντήσεις στα αγωνιώδη ερωτήματα, που εκ των πραγμάτων τίθενται σήμερα. Πότε και πώς θα ανοίξουν πάλι οι τράπεζες, θα χρειασθούν νέα ανακεφαλαιοποίηση και θα κουρευτούν οι καταθέσεις για να καλύψουν τη μεγάλη ζημιά που έχουν υποστεί από τις μαζικές αναλήψεις, τα capital controls και την εκτίναξη των κόκκινων δανείων; Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίες δύο εβδομάδες σχεδόν κανείς δεν εξυπηρετεί τα δάνειά του προς τις τράπεζες με αποτέλεσμα να διευρύνεται επικίνδυνα η μαύρη τρύπα των κόκκινων δανείων.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις που προκαλεί η επιστροφή της οικονομίας σε υφεσιακό πεδίο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Το ερώτημα είναι: ανακεφαλαιοποίηση με κούρεμα μετόχων, ομολογιούχων και καταθετών ή μέσω νέου δανεισμού από τους δανειστές; Οι πληροφορίες για το περιεχόμενο του συνολικού σχεδίου της συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών αναφέρουν ότι περιλαμβάνει ποσό της τάξης των 10 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Πρόκειται για ένα ευχάριστο νέο για τους καταθέτες καθώς το μαξιλάρι αυτό απομακρύνει τον κίνδυνο να κληθούν αυτοί να πληρώσουν τον λογαριασμό από τις απώλειες κεφαλαίων που έχουν υποστεί οι τράπεζες. Από την άλλη, όμως, χαρακτηριστική είναι η δήλωση της προέδρου της Εθνικής Τράπεζας Λούκας Κατσέλη ότι «όσο πιο γρήγορα μπούμε σε ομαλή λειτουργία του τραπεζικού συστήματος τόσο μικρότερη η πιθανότητα του όποιου κουρέματος», που σημαίνει ότι όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις των επόμενων μηνών, δηλαδή την υλοποίηση της συμφωνίας χωρίς επικίνδυνες ανατροπές. Τρία είναι τα πιθανά σενάρια για τα καυτά αυτά ερωτήματα:
Το καλό σενάριο
Απομακρύνεται το κούρεμα με μαξιλάρι ανακεφαλαιοποίησης Η κυβέρνηση συμφωνεί με τους δανειστές στο νέο τριετές πρόγραμμα χρηματοδοτικής στήριξης, που αυτή τη στιγμή φαντάζει να είναι και η πιθανότερη εκδοχή. Η συμφωνία και η έναρξη των διαδικασιών ψήφισης των μέτρων από το ελληνικό Κοινοβούλιο δίνει ένα ισχυρό σήμα προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τη ρευστότητα προς τις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA. Οι τράπεζες με ρευστό, πλέον, στα ταμεία τους ανοίγουν ξανά ενδεχομένως και μέσα στο επόμενο δεκαήμερο. Ομως, οι κεφαλαιακοί περιορισμοί δεν φεύγουν. Και ούτε πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο, τουλάχιστον για το επόμενο δωδεκάμηνο. Το μεγάλο στοίχημα, στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με τους τραπεζίτες, είναι να διασφαλισθεί σε πρώτη φάση το σημερινό ανώτατο όριο αναλήψεων των 60 ευρώ. Ο κίνδυνος είναι να μειωθεί ακόμη περισσότερο το όριο αυτό αν οι καταθέτες εξακολουθήσουν να κάνουν μαζικά αναλήψεις.
Σήμερα, σε περιβάλλον capital controls, αποσύρονται 100 εκατ. ευρώ την ημέρα χωρίς να υπολογίζονται οι πληρωμές φόρων και άλλων υποχρεώσεων που γίνονται με πάγιες εντολές ή μέσω e-banking. Προϋπόθεση για την αντιστροφή του κλίματος είναι η σταδιακή εξάλειψη της αβεβαιότητας για τη φερεγγυότητα των τραπεζών, την οποία, οι παράγοντες των τραπεζών, εξαρτούν από τη συνέπεια με την οποία θα εφαρμοσθούν από την ελληνική κυβέρνηση τα μέτρα που θα προβλέπει η συμφωνία. Οπως σημειώνουν, μόνο έτσι μπορούν να δημιουργηθούν συνθήκες επαναφοράς, σταδιακά, κλίματος σταθερότητας στην οικονομία και να σταματήσει ο κατήφορος των οικονομικών μεγεθών. Ετσι, οι τράπεζες θα μπορέσουν να καλύψουν μέρος από τη μεγάλη χασούρα των τελευταίων εβδομάδων και θα περιορισθεί στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο ο λογαριασμός της απαιτούμενης νέας κεφαλαιακής τους ενίσχυσης.
Σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις για το ύψος των απαιτούμενων νέων κεφαλαίων θα ληφθούν στο τέλος του έτους, όταν οι ελληνικές τράπεζες υποβληθούν στα στρες τεστ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αρα, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί. Κορυφαίοι τραπεζικοί παράγοντες πιστεύουν ότι εφόσον τρέξει το σενάριο αυτό, και η Ελλάδα εξακολουθεί να εφαρμόζει με συνέπεια το τριετές πρόγραμμα, η νέα κεφαλαιακή ενίσχυση που θα χρειασθούν οι τράπεζες θα περιορισθεί σε διαχειρίσιμα επίπεδα της τάξης των 10 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα προβλέπεται στη συνολική συμφωνία για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Με το μαξιλάρι αυτό θα καλυφθούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών και θα αποφευχθεί το κούρεμα των καταθέσεων που θα προκαλούσε έναν νέο – μη επιθυμητό από την κυβέρνηση και τους δανειστές – κύκλο αποσταθεροποίησης του οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος.
Το κακό σενάριο
Η μη εφαρμογή του προγράμματος φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ψαλίδισμα. Η Ελλάδα συμφωνεί με τους δανειστές στα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις του νέου τριετούς προγράμματος. Η συνεπής υλοποίηση του προγράμματος αποδεικνύεται ότι ήταν μια σύντομη παρένθεση. Οι πολιτικές συγκρούσεις επικρατούν, οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή των μέτρων επανέρχονται ή, χειρότερα ακόμη, το πρόγραμμα παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες. Οι σχέσεις με τους δανειστές επιδεινώνονται εκ νέου και απειλείται για άλλη μία φορά η ρευστότητα στις τράπεζες και στην οικονομία. Στην περίπτωση αυτή, η κατηφορική πορεία της οικονομίας θα συνεχιστεί, οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να ανακάμψουν, να αυξήσουν τα έσοδά τους και να καλύψουν το χαμένο έδαφος.
Απογυμνωμένες από κεφάλαια, θα υποβληθούν προς το τέλος του έτους στα νέα τεστ ανακεφαλαιοποίησής τους από την ΕΚΤ. Οι ανάγκες τους για νέα κεφάλαια θα είναι μεγάλες. Το κούρεμα των καταθέσεων, σ’ αυτή την περίπτωση, θα είναι αναπόφευκτο, όπως εκτιμούν τα στελέχη των τραπεζών. Λίγο ή πολύ θα εξαρτηθεί από το πλήγμα που θα έχουν υποστεί κεφαλαιακά οι τράπεζες τους επόμενους μήνες. Με την οικονομία σε νέα περιδίνηση και τη μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, η εκτίναξη των κόκκινων δανείων θα είναι δεδομένη. Η μαύρη τρύπα θα καλυφθεί από μετόχους, ομολογιούχους αλλά και καταθέτες όταν θα τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο ανακεφαλαιοποίησής τους.
Το ακραίο σενάριο
Το φάντασμα του Grexit και η επιστροφή στη δραχμή. Με βάση τη θετική εξέλιξη των διαπραγματεύσεων φαίνεται να φεύγει από το κάδρο. Πρόκειται για το ακραίο σενάριο του Grexit εάν δεν υπάρξει συμφωνία και η Ελλάδα κατρακυλήσει στη δραχμή. Ομως ακόμη και μία συμφωνία, αν εντέλει δεν εφαρμοσθεί, δεν αποκλείει ένα ατύχημα στην πορεία. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε την ΕΚΤ να απαιτήσει την επιστροφή των 89 δισ. ευρώ που έχει χορηγήσει με τη μορφή ρευστότητας μέσω του ELA στις ελληνικές τράπεζες. Οι τελευταίες δεν διαθέτουν το ποσό αυτό με αποτέλεσμα η ΕΚΤ να προχωρήσει σε κατάσχεση όλων των ομολόγων που αυτές έχουν καταθέσει ως ενέχυρο για να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση του ΕLA. Αμέσως μετά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει. Θα έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαίων του και τα υπόλοιπα στοιχεία του ενεργητικού του θα είναι τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί προς τους δανειολήπτες. Ενα μεγάλο ποσοστό των οποίων όμως έχει περάσει στο κόκκινο.
Το τραπεζικό σύστημα θα χρειασθεί επανεκκίνηση για να μην καταρρεύσει η χώρα. Μέσα από αυτό περνούν οι βασικότερες συναλλαγές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Η δραχμή θα είναι το επόμενο βήμα (αφού έχουν προηγηθεί το παράλληλο νόμισμα IOU μέχρι να τυπωθεί το καινούργιο χρήμα). Το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας θα έχει γυρίσει στη δραχμή. Ενας καταθέτης που είχε 10.000 ευρώ στον λογαριασμό του στην τράπεζα, τη στιγμή της μετατροπής θα έχει 10.000 δραχμές. Ομως όταν θα ανοίξουν οι αγορές η ισοτιμία της δραχμής θα φύγει προς τα κάτω. Μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι έχουν προετοιμασθεί για το σενάριο αυτό που προβλέπει μεγάλη υποτίμηση της δραχμής σε σχέση με το ευρώ από 50% έως 75%. Τι σημαίνει αυτό; Οτι η πραγματική αξία των 10.000 δραχμών θα είναι στην καλύτερη περίπτωση 5.000 ευρώ και στη χειρότερη 2.500 ευρώ. Οι καταθέσεις, πράγματι, δεν θα έχουν υποστεί κούρεμα, θα έχουν απαξιωθεί!
Πηγή: «Τα Νέα» – Σεραφείμ Πολίτης
