Πέντε χρόνια μετά τον φονικό σεισμό στη Σάμο, οι πληγές στο νησί δεν έχουν επουλωθεί — όχι μόνο οι υλικές, αλλά και οι θεσμικές. Εκατοντάδες κάτοικοι ζουν ακόμα μέσα στην αβεβαιότητα. Περιμένουν άδειες επισκευής. Περιμένουν επιδοτήσεις. Περιμένουν κάποιον να τους πει πότε – και αν – θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην κανονικότητα.
Μέσα σε αυτή την παρατεταμένη εκκρεμότητα, ανακοινώνεται η διοργάνωση του 15ου Διεθνούς Συνεδρίου για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών, με συνδιοργανωτές τον Δήμο Ανατολικής Σάμου, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τη Διεθνή Ένωση IDRiM. Ένα Συνέδριο υψηλού επιπέδου, με συμμετοχή επιστημόνων από 20 χώρες, με θεματολογία κρίσιμη και σύγχρονη.
Κι όμως, όσο αξιόλογο κι αν είναι το επιστημονικό του βάρος, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τη βαθιά αντίφαση: να μιλάς για διαχείριση καταστροφών, τη στιγμή που μπροστά σου υπάρχουν ακριβώς τα σημάδια της αποτυχίας της. Να καλείς ειδικούς να αναλύσουν βέλτιστες πρακτικές, ενώ οι πολίτες του ίδιου του νησιού έχουν βιώσει στην πράξη πόσο απουσιάζουν αυτές οι πρακτικές από τη δική τους ζωή.
Η επιλογή της Σάμου δεν είναι τυχαία. Όμως για πολλούς κατοίκους, το Συνέδριο δεν είναι λόγος υπερηφάνειας — είναι μια υπενθύμιση του πόσο λίγο έχει αλλάξει η πραγματικότητα τους. Σπίτια μισογκρεμισμένα. Οικογένειες διασκορπισμένες. Επιχειρήσεις που δεν επανήλθαν ποτέ. Και μια Πολιτεία που συνεχίζει να υπόσχεται, να σχεδιάζει, να νομοθετεί… αλλά όχι να εκτελεί.
Δεν είναι ότι η επιστήμη περισσεύει. Το αντίθετο. Τέτοια συνέδρια είναι απαραίτητα. Η διεθνής εμπειρία, η τεκμηρίωση, η συνεργασία μεταξύ χωρών, η καινοτομία – όλα αυτά χτίζουν μια πιο ανθεκτική κοινωνία. Όμως, όταν η πράξη απουσιάζει, η θεωρία ενοχλεί. Όταν άνθρωποι ζουν πέντε χρόνια σε προσωρινές λύσεις, η θεωρητικοποίηση της “ανθεκτικότητας” φαντάζει προσβλητική. Και το επιστημονικό κύρος χάνει την αξία του, όταν δεν μετουσιώνεται σε άμεσες λύσεις.
Η Σάμος δεν έχει ανάγκη από άλλες αναλύσεις. Έχει ανάγκη από πολιτική βούληση, πρακτικά μέτρα και σεβασμό στους ανθρώπους που πλήρωσαν βαρύ τίμημα. Αν το Συνέδριο καταφέρει να φέρει φως σε αυτή τη σκοτεινή πραγματικότητα, να πιέσει τους μηχανισμούς να κινηθούν, να δώσει φωνή στους άφωνους – τότε θα έχει επιτελέσει αποστολή.
Αλλιώς, θα είναι απλώς ένα ακόμα κεφάλαιο στο μακρύ βιβλίο της υποκρισίας.