Το Αιγαίο γίνεται για ακόμη μία φορά πεδίο (ελεγχόμενης προσώρας) έντασης από τη μια με κινήσεις της Τουρκίας που προκαλεί κρίσεις με NAVTEX αμφισβήτησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο πλαίσιο διεκδικήσεών της και από την άλλη με μέτρα αποτροπής από την ελληνική πλευρά και επίδειξη πυγμής.
Οι εξελίξεις ξεδιπλώνονται σε μια περίοδο ανακατατάξεων σε διεθνές επίπεδο, με την τραγική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τις βλέψεις της Τουρκίας που θέλει να εδραιωθεί ως περιφερειακή δύναμη, την επιχειρησιακή στήριξη του τουρκολιβυκού μνημονίου, τις έρευνες για υδρογονάνθρακες από εταιρείες όπως η αμερικανική Chevron.
Οι ενέργειες της Τουρκίας εντάσσονται στην πρακτική της να διεκδικεί και να επαναβεβαιώνει τις απαιτήσεις της θέτοντας και νέες.
Η Τουρκία δεν χρειάζεται αφορμή για να κινείται, αλλά έχει μια στρατηγική που υπηρετεί με στόχους, επισημαίνει ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Θρησκείας στη Μέση Ανατολή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
«Είναι προφανές ότι η Αγκυρα θέλει να κλιμακώσει την πίεση που ασκεί στην Αθήνα. Επιδιώκει να κατοχυρώσει την αξίωσή της να είναι ηγεμονική δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο. Επομένως οι κινήσεις της δεν αφορούν μόνο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά γενικώς τον ρόλο της στον κόσμο» σημειώνει. Οπως σημειώνει ο καθηγητής, τώρα το ισοζύγιο ισχύος είναι υπέρ της Τουρκίας σε σχέση με παλαιότερα χρόνια και επιδιώκει να κάνει όλους γύρω της να το αντιληφθούν. Απαιτεί από άλλες χώρες, όπως και από την Ελλάδα, για κάθε κίνησή τους να συνδιαλέγονται με την ισχυρή Τουρκία.
«Το “ελάτε να τα βρούμε” δεν θα είναι θετικό»
Αναφορικά με το ζήτημα των ερευνών για τον εντοπισμό εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, είναι σαφές, τονίζει, ότι προοπτικά η Τουρκία δεν θα αμφισβητήσει την εταιρεία, αλλά την άδεια που δόθηκε από την Ελλάδα. Και ο καθηγητής προειδοποιεί: «Αν η αμφισβήτηση οδηγήσει στο “ελάτε να τα βρούμε”, δεν θα είναι θετικό. Δεν συμφέρει καθόλου την Ελλάδα να οδηγηθεί η διαδικασία στη ρυθμιστική παρέμβαση των ΗΠΑ και να γίνουν απευθείας διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Τουρκίας με διαιτητή τον Τραμπ, διότι δεν έχουν τη λογική του διεθνούς δικαίου αλλά της ισχύος και του παζαριού».
Η Τουρκία με NAVTEX επαναφέρει αναθεωρητικές αξιώσεις περί αποστρατιωτικοποίησης 23 νησιών, ανακατεύοντας τη Διάσκεψη του Λονδίνου της 13ης Φεβρουαρίου 1914, τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης του 1923 και τη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού του 1947.
Οπως εξηγεί ο Σωτ. Ρούσσος, «η Αγκυρα θεωρεί ότι η υπόθεση της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών είναι ένα σημείο νομικής υπεροχής της Τουρκίας. Αν και τα στοιχεία είναι μαχητά, η Αγκυρα εκτιμά ότι έχει περισσότερα επιχειρήματα από την Ελλάδα». Παράλληλα, εξηγεί ότι «η περίοδος είναι ευνοϊκή για την Τουρκία, καθώς έχει αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και έχει καλύτερους διαύλους συζήτησης με τον Ντόναλντ Τραμπ –επαφές του ίδιου του Ερντογάν με τον Αμερικανό πρόεδρο– σε σχέση με την Ελλάδα».
Υπάρχει διαδικασία κρίσεων και αποτροπών. Η Τουρκία προβάλλει τις αξιώσεις που έχει τα τελευταία 50 χρόνια, διεκδικεί και προσθέτει. Και η Ελλάδα, όπως τώρα, προχωρά σε έξοδο του στόλου της στο Αιγαίο με άσκηση ευρείας κλίμακας του Πολεμικού Ναυτικού.
«Η ελληνική κυβέρνηση έχει συμφέρον να αποδείξει ότι είναι σθεναρή η αντίστασή της και αποτρέπει. Αν δεν πετύχει, είναι πρόβλημα. Αν πετύχει, θα πάρει τα εύσημα. Είναι όμως ένα ρίσκο. Αυτές οι έξοδοι στο Αιγαίο δεν φέρνουν αποτελέσματα, δεν οδηγούν πουθενά. Ομως η Ελλάδα δεν πάει στην ΕΕ για παρέμβαση μέσω επανεκκίνησης κυρώσεων στην Τουρκία» σημειώνει ο Σωτ. Ρούσσος.
Η στρατηγική αυτονομία της Αγκυρας
Με το βλέμμα στο μέλλον, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Κωνσταντίνος Κολιόπουλος αναδεικνύει ως κρίσιμα στοιχεία για τη χάραξη πολιτικής από την Ελλάδα ότι με όποια ρητορική η Τουρκία δεν εγκαταλείπει τις διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας και ότι δεν περιμένει την άδεια κανενός –ούτε των ΗΠΑ– προκειμένου να καταδείξει δημοσίως ότι έχει αναθεωρητική πολιτική εις βάρος της Ελλάδας.
«Η πρόσφατη τουρκική NAVTEX που προβάλλει για άλλη μια φορά την τουρκική αξίωση για αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών του Αιγαίου είναι μια ευκαιρία για να ξεκαθαριστούν δύο ζητήματα σχετικά με την Τουρκία, τα οποία ορισμένοι στη χώρα μας είτε αγνοούν είτε έχουν βολικά λησμονήσει» σημειώνει ο Κων. Κολιόπουλος. Εξηγεί ότι «το πρώτο είναι ότι, αντίθετα με τους ισχυρισμούς ορισμένων ότι η Τουρκία έχει δήθεν λάβει στρατηγική απόφαση για (δίκαιη και αμοιβαία επωφελή) επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, στην πραγματικότητα η Αγκυρα δεν έχει κουραστεί να επαναλαμβάνει ότι ουδόλως εγκαταλείπει τις διεκδικήσεις της εις βάρος της Ελλάδας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η Τουρκία δεν καταδέχεται καν να μας παραπλανήσει αναφορικά με τις πολιτικοστρατηγικές επιδιώξεις της. Τουναντίον, οι τουρκικές απειλές είναι ρητά και σαφέστατα διατυπωμένες (“θα έρθουμε ένα βράδυ” κ.λπ.). Συνεπώς, κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται από το ότι η Αγκυρα για άλλη μία φορά μάς υπενθυμίζει τις εις βάρος μας διεκδικήσεις της».
Και ο καθηγητής καταλήγει: «Το δεύτερο είναι ότι η Τουρκία διαθέτει σημαντική στρατηγική αυτονομία. Δεν σπανίζουν στη χώρα μας αυτοί που νομίζουν ότι η Τουρκία είναι απλώς ένα ενεργούμενο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι οποίες, για δικούς τους μυστηριώδεις λόγους, τη χρησιμοποιούν προκειμένου να βλάψουν την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν δέχεται εντολές από τις ΗΠΑ – ούτε από κανέναν άλλον.
Η Αγκυρα δεν έχει διστάσει, ορθά ή λανθασμένα, αδιάφορο, να λάβει πολιτικές αποφάσεις που ασφαλώς αντιστρατεύονται τα αμερικανικά συμφέροντα (π.χ. η πρόσκτηση ρωσικών πυραύλων S-400 ή η ελάχιστα συγκεκαλυμμένη υποστήριξη προς το Ισλαμικό Κράτος). Συνεπώς η Τουρκία δεν χρειάζεται ούτε την προτροπή ούτε την άδεια κανενός προκειμένου να καταδείξει δημοσίως ότι έχει αναθεωρητική πολιτική εις βάρος της Ελλάδας».
ΠΗΓΗ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ