Τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο του συντονιστή, για την οικονομική αλλά και τεχνική αντιμετώπιση των συνέπειων που προκάλεσε στη Σάμο ο φονικός σεισμός, αναλαμβάνει από την Αθήνα ο Γενικός Γραμματέας Οικονομικής Πολιτικής κ. Χρ. Τριαντόπουλος.
Πλέον η ευθύνη της αναγέννησης του τόπου μας βρίσκεται στα χέρια του, έστω κι αν η απόσταση πού μας χωρίζει από την έδρα δράσης και τα βασικά του καθήκοντα μετρά εκατοντάδες χιλιόμετρα, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Και μπορεί για κάποιους αυτό το γεγονός, γνωρίζοντας τις ικανότητες του Γενικού, να μην είναι απαραίτητα μειονέκτημα, είναι όμως αδιαμφισβήτητα μη λειτουργικό, δεδομένου ότι για να κλείσει κάπως, κάποτε η πληγή στο νησί μας χρειάζεται επιτόπια ανεξάρτητη "ίαση".
Αξίζει να αναφερθούμε στο παράδειγμα της Λέσβου, όταν αμέσως μετά το σεισμό του 2017 ορίστηκε συντονιστής ο ντόπιος μηχανικός κ. Βασίλης Τεντόμας ο οποίος αφιλοκερδώς έτρεξε, διαχειρίστηκε και συνεργάστηκε με την τοπική και κεντρική διοίκηση, όπως απεδείχθη επιτυχώς, με σκοπό την άμεση επίλυση των σοβαρότατων ζητημάτων που προέκυψαν από το συμβάν.
Δυστυχώς στην περίπτωση μας αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, προφανώς διότι η διαχείριση της καταστροφής των 7 ρίχτερ στη Σάμο προσεγγίζεται εντελώς διαφορετικά, ίσως και εντελώς χαλαρά, ενώ διαφαίνεται ότι στο νησί μας δεν υπάρχουν επιστήμονες που έχουν την ίδια ανιδιοτελή και αφιλοκερδή διάθεση προσφοράς όπως ο κ. Τεντόμας, του οποίου η εμπειρία μόνο χρήσιμη μπορεί να μας φανεί.
Με το Άνω Βαθύ να κρέμεται από μια κλωστή, με τα σχολειά και τα χωριά σοβαρά τραυματισμένα, με την πόλη της Σάμου και του Καρλοβάσσου να προσπαθούν να μαζέψουν τα κομμάτια τους, η επιλογή του εξ αποστάσεως συντονισμού μπορεί και να είναι λανθασμένη, εν τέλει και άσκοπη.
Οι αρμοδιότητές του συντονιστή πρέπει να είναι συγκεκριμένες και γνωστές σε όλους, όπως και οι προτάσεις και οι ενέργειές του.
Πρέπει να υπάρχει άμεση πρόσβαση στο πρόσωπό του, προκειμένου της έγκαιρης ενημέρωσης των ενδιαφερομένων για το στάδιο, την εξέλιξη και για το πόρισμα των αιτημάτων τους.
Πρέπει να υπάρχει κάποιος που θα δέχεται και θα απαντά άμεσα σε εύλογα ερωτήματα κυρίως τεχνικού περιεχομένου, ενώ ταυτόχρονα να δύναται να επιφορτιστεί με την ενημέρωση των τεχνικών κλιμακίων που αναλόγως των περιπτώσεων θα προχωρούν σε επιτόπιες αυτοψίες για όσο διάστημα και όσες φορές χρειαστεί, για να μην αδικηθεί κανείς, για να μη πάει στράφι ούτε ένα ευρώ.
Εντούτοις μεγάλη δυσκολία αποκατάστασης προβλέπεται να αντιμετωπίσουν οι ιδιοκτήτες στο Άνω Βαθύ και στο Βαθύ κυρίως λόγω της υπέρμετρης δέσμευσης που επιφέρουν στα ακίνητά τους, χάριν της προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος, οι επιβεβλημένοι χαρακτηρισμοί: Χώρος Ειδικής Κρατικής προστασίας και Τόπος φυσικού κάλους (ΦΕΚ 661Β/1976, 332Δ/1977 και 591Β/2002). Σημειώνουμε ότι η θεσμοθέτηση του Βαθιού ως Τόπου φυσικού κάλους προέκυψε με απόφαση του τότε Υπουργείου Αιγαίου του Σηφουνάκη, μέσα από ενα πρόγραμμα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ονόματι "Φιλότης" http://filotis.itia.ntua.gr/biotopes/?designation=18. Οι ίδιες δεσμεύσεις συναντώνται σε άλλες 448 περιοχές της Ελλάδας, όπως αυτές καταμετρήθηκαν ύστερα από ανάθεση του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ, στον Τομέα Υδραυλικών και Θαλασσίων Έργων του ΕΜΠ, με επιστημονικό υπεύθυνο τον επίκουρο καθηγητή κ. Κίμωνα Χατζημπίρο.
Λίγο μετά την παραπάνω απόφαση, ο ν. 3201/2003 για την αποκατάσταση, προστασία και ανάδειξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των νησιών που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Αιγαίου έφερε παρηγοριά στον άρρωστο.
Ο νόμος αφορά στα κτίσματα των νησιών που πρέπει να έχουν ανεγερθεί μετά από έκδοση οικοδομικής άδειας ή να έχουν νομιμοποιηθεί και να βρίσκονται σε περιοχές, που χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, προκειμένου οι ιδιοκτήτες τους να μπορούν να λάβουν πλήρη αποζημίωση για μερική ή ολική κατεδάφιση που συνδυάζεται με την ανάπλαση και τη συνολική αναβάθμιση των κτισμάτων. Στόχος του νομοθετήματος είναι η βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στους κατοίκους και στους επισκέπτες των νησιών ή στον εξωραϊσμό και στην ανάπτυξη της περιοχής ή στην αποκατάσταση του τοπίου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η αποζημίωση των ιδιοκτητών για τις προαναφερόμενες εργασίες καταργήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ με το ν. 4512/2018, ωστόσο επί 15 έτη το Άνω Βαθύ απλά σοβατίζονταν ή αλλοιώνονταν με αποτέλεσμα να προβληματίζει η διατήρηση του χαρακτηρισμού του, πολύ περισσότερο σήμερα μετά από την καταστροφή που υπέστη. Μήπως στην παρούσα φάση ο αποχαρακτηρισμός, μιας ούτως η άλλως πολυεξοδης για όλους διατήρησης ή συντήρησης να είναι σοφή επιλογή για τη βιώσιμη, έστω εν μέρει, ανάπλαση του χώρου με συγκεκριμένους αρχιτεκτονικούς περιορισμούς;
Υπάρχει άραγε δείγμα - πιλότος για την αναγέννηση της αισθητικής του χώρου, της αρχιτεκτονικής των κτισμάτων, της λεπτομέρειας που τα ξεχώριζε;
Γιατί άιντε και γκρεμίσαμε, ποιος θα αναλάβει να ξανά δημιουργήσει την κληρονομιά μας, έτσι όπως ακριβώς ήταν;
Γιατί ποιός θα μας απαντήσει υπεύθυνα αν μπρος στο κάλος της φύσης αξίζει να θυσιάσουμε ακόμη και τη σωματική μας ακεραιότητα όταν η Πολιτεία θεσμοθετεί, χωρίς να ξέρει να επιλεγεί το βέλτιστο τρόπο συντονισμού και διαχείρισης;
