Στο αρχαίο θέατρο της Εφέσου χόρεψαν «βουβά» αλλά κέρδισαν ένα μεγάλο και παρατεταμένο χειροκρότημα. Χορευτές από την Κρήτη, και συγκεκριμένα το συγκρότημα του Χριστόφορου Μπριντάκη, τον Μάιο ταξίδεψε στο Κουσάντασι ώστε να λάβει μέρος στο όγδοο κατά σειρά φεστιβάλ που διοργάνωσαν Τούρκοι με απώτερη καταγωγή από την Κρήτη.
Ψυχή της διοργάνωσης είναι ο Γιουνούς Τσεγκέλ, αν και ο ίδιος χρησιμοποιεί και το Μπεχλιουλάκης.
Πόσοι γνωρίζουν ότι σήμερα στην Τουρκία ζουν πολλοί που περιμένουν πώς και πώς το φεστιβάλ για να ακούσουν κρητική λύρα και να φιλοξενήσουν «σύντεκνους», άνθρωποι που δεν ξεχνούν ότι οι πρόγονοί τους όταν το 1923 με την Ανταλλαγή εγκατέλειψαν τη μεγαλόνησο μιλούσαν μόνο την κρητική διάλεκτο. Άλλοι είχαν φύγει από την Κρήτη περί το 1896, όταν πια είχε σχεδόν κριθεί η έκβαση της Κρητικής Επανάστασης.
Κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι δίνουν το παρών σε μια προσπάθεια να έρθουν σε επαφή με τις ρίζες τους, την ιστορία, τη μνήμη των προγόνων τους – φέτος συμμετείχαν περί τα 15.000 άτομα. Αν και, όπως λένε οι πληροφορίες, η συνεργασία συλλόγων Κρητών της Τουρκίας με φορείς της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχει καταστεί εφικτή, εντούτοις ο χορός και η είναι δύο ισχυροί συνδετικοί κρίκοι.
Στα Σώκια, το χωριό κοντά στην αρχαία Έφεσο που κάποτε είχε μεγάλο ελληνικό πληθυσμό και μετά την Ανταλλαγή εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Κρήτη, για τρεις ημέρες στήθηκαν περίπτερα με εκθέματα αυθεντικής λαϊκής τέχνης, αλλά και παρασκευής κρητικών εδεσμάτων.
Ο δημοσιογράφος Μανώλης Σπανάκης που βρέθηκε στο φεστιβάλ περιγράφει με συγκίνηση ότι μια 90χρονη γυναίκα έτρεξε μέχρι το λεωφορείο που επέβαιναν οι Έλληνες (δύο μουσικά συγκροτήματα και ένα χορευτικό βρέθηκαν στα Σώκια) λέγοντας με την κρητική ντοπιολαλιά ότι ήθελε να χαϊδέψει τα χέρια τους. ««Καλά περνούμε κι επαέ. Όμορφος είναι ο τόπος, αλλά ωσά την Κρήτη, δεν είναι ποθές», είπε στον δημοσιογράφο σε απάντηση του πώς περνάει στην Τουρκία.
Ο Νιαζί Καράν, ένας 45χρονος με απώτερη καταγωγή από τα χωριά της Βιάννου Ηρακλείου, διευθυντής σε Λύκειο της Κωνσταντινούπολης «σε σοκάρει με την άνεση που χειρίζεται την κρητική ντοπιολαλιά», όπως γράφει ο Μανώλης Σπανάκης, ενώ στο φεστιβάλ βρέθηκε και φέτος ο Καμίλ Σουμπασί, πρώην δήμαρχος στο Σελτζούκ, με καταγωγή από τον Σωκαρά Ηρακλείου.
Όλοι ανανέωσαν το ραντεβού για του χρόνου, για την ένατη φορά που η πολυπληθής αυτή κοινότητα (υπολογίζεται ότι αριθμεί περίπου 1 εκατ.) θα… φωνάξει ότι έχει στην καρδιά της την Κρήτη.
(Φωτ.: Facebook / Μανώλης Σπανάκης)
