Αν επιχειρούσε κανείς να κάνει μια αποτίμηση από την επί ένα έτος εφαρμογή της κοινής δήλωσης (συμφωνίας) Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας για το προσφυγικό μάλλον δεν θα είχε δυσκολία να αντιληφθεί ποιοί είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι σε αυτήν την υπόθεση.
Κατ΄ αρχήν οι χαμένοι και μάλιστα με διαφορά είναι οι ίδιοι οι πρόσφυγες, οι οποίοι εγκλωβίζονται στα νησιά και στην καλύτερη περίπτωση στην ηπειρωτική Ελλάδα, βλέποντας ολοένα να απομακρύνεται το ευρωπαϊκό τους όνειρο.
Το αυτό ισχύει και για τα νησιά, που έρχονται αντιμέτωπα με σοβαρές επιπτώσεις, κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο και στον τομέα του τουρισμού, όπου – βεβαίως – υπήρχε σοβαρό μέγεθος στον τουρισμό για να πληγεί.
Ευημερούν οι αριθμοί, όχι οι πρόσφυγες και τα νησιά
Οι απόλυτοι και ψυχροί αριθμοί είναι η μια πλευρά της υπόθεσης και μάλλον καθόλου αντιπροσωπευτική του προσφυγικού δράματος. Οι αριθμοί που ευημερούν κατά τις επίσημες στατιστικές και την προσφιλή κυβερνητική αποτίμηση.
Όντως, σε επίπεδο αριθμών οι ροές προσφύγων και μεταναστών προς τα νησιά μειώθηκαν κατακόρυφα στον ένα χρόνο της συμφωνίας, χωρίς – ωστόσο – αυτό να είναι και το καθοριστικό στοιχείο στην προσφυγική κρίση, η οποία έχει κι άλλα χαρακτηριστικά, που έχουν να κάνουν με τις συνθήκες διαβίωσης των προσφυγικών πληθυσμών και τις επιπτώσεις στις νησιωτικές κοινωνίες.
Χωλαίνουν ακόμα οι μηχανισμοί
Στον έναν χρόνο, λοιπόν, παρόλο που η μείωση έδωσε την μέγιστη ανάσα στην κυβέρνηση να οργανώσει τα πράγματα, το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό για να μην πει κανείς ότι μπορεί και να είναι απογοητευτικό.
Χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούν να διαβιούν σε κακές συνθήκες στα νησιά, ενώ οι μηχανισμοί μετεγκατάστασης στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της επαναπροώθησης στην Τουρκία εξακολουθούν να υπολειτουργούν.
Οι ρυθμοί εξέτασης των αιτημάτων ασύλου μπορεί μεν να έχουν ομαλοποιηθεί το τελευταίο διάστημα, ωστόσο υπολείπονται του αναγκαίου το οποίο θα ήταν ευτυχές να μην προκύψει με ροές αυξημένες, όπως αυτές των τελευταίων ημερών στη Χίο.
Οι μεγάλοι κερδισμένοι της συμφωνίας
Ο μεγάλος κερδισμένος της συμφωνίας είναι αναντίρρητα οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αφού πήραν όσους πρόσφυγες ήθελαν έκλεισαν τις στρόφιγγες, χωρίς – ωστόσο – να έχει σταματήσει ο πόλεμος, η γενεσιουργός αιτία της προσφυγικής κρίσης από την Συρία, που εξακολουθεί να είναι στην κορυφή του καταλόγου των αφίξεων.
Ο δεύτερος μεγάλος κερδισμένος είναι η Τουρκία, η οποία εξασφάλισε τον ρόλο του πρωταγωνιστή και του ρυθμιστή των εξελίξεων και μάλιστα με το αζημίωτο. Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ εισρέουν στα ταμεία της χώρας, χωρίς – παράλληλα – να είναι απολύτως σαφές ότι οι γείτονες σέβονται και τηρούν στο ακέραιο την συμφωνία. Αντιθέτως, διαρκώς την χρησιμοποιούν ως μοχλό πίεσης προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την διεθνή κοινότητα για να κερδίσουν κι άλλα.
Η προοπτική της συμφωνίας, η διαχείριση και τα νησιά
Ανεξάρτητα από την έκβαση της συριακής κρίσης, το προσφυγικό – μεταναστευτικό εξακολουθεί να είναι παρόν και σε ό,τι αφορά την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας υπολείπεται στα σημεία:
1. Της μετεγκατάστασης προσφύγων στις χώρες της Ε.Ε.
2. Της επαναπροώθησης όσων δεν τυγχάνουν ασύλου στην Τουρκία.
3. Του πλήρους μηδενισμού των ροών από τα τουρκικά παράλια προς τα νησιά.
Περαιτέρω, η διαχείριση του προβλήματος επιβάλλει την λήψη μέτρων ή την ενδυνάμωση της πολιτικής για:
1. Ταχεία εξέταση των αιτημάτων ασύλου.
2. Αποσυμφόρηση των νησιών από τον υπερβάλλοντα αριθμό προσφύγων και μεταναστών με την μετακίνησή τους στην ηπειρωτική χώρα.
3. Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στους καταυλισμούς ειδικά δε στη Χίο την κατάργηση της δομής της Σούδας και την εξεύρεση νέου χώρου, που θα εξασφαλίζει ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης.
4. Αποκατάσταση της κανονικότητας στην οικονομική ζωή, ιδία δε στον τουρισμό των νησιών.
astraparis.
