Αλλάζει όλο το status των σημερινών δεδομένων για τη μετακίνηση πληθυσμών στην Ευρώπη δια μέσου της χώρας μας, αν επικυρωθεί από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας η χθεσινή απόφαση του Δ’ Τμήματος, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία αποτελεί «ασφαλή τρίτη χώρα» για τους πρόσφυγες.
Πρακτικά αυτό συνεπάγεται ότι οι μετακινούμενοι ακόμα και από γειτονικές της Τουρκίας εμπόλεμες χώρες, όπως η Συρία, θα αντιμετωπίζονται ως οικονομικοί μετανάστες και θα απορρίπτονται σε μεγάλο βαθμό τα αιτήματα ασύλου που θα υποβάλλουν.
Άμεσα, βέβαια, δεν αλλάζει κάτι καθώς η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ, η οποία καλείται ουσιαστικά να κρίνει όχι μόνο τον δεσμευτικό ή μη χαρακτήρα της ευρωτουρκικής συμφωνίας για επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών, αλλά και το κατά πόσον η Τουρκία αποτελεί «ασφαλή τρίτη χώρα» για τα δικαιώματά τους, υπό τη βαριά σκιά των όσων συμβαίνουν στη γείτονα χώρα από τον περασμένο Ιούλιο.
Το Δ' τμήμα ΣτΕ έκρινε -κατά πλειοψηφία- νόμιμη την όλη διαδικασία και τα κριτήρια για τη δυνατότητα επαναπροώθησης πρόσφυγα, αποδεχόμενο ουσιαστικά ότι η Τουρκία καλύπτει τις προδιαγραφές της «ασφαλούς τρίτης χώρας», ενώ έκρινε παράλληλα συνταγματικό τον νόμο 4375/16 που καθόρισε τα κριτήρια συγκροτώντας Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών (ΑΕΠ) που ελέγχουν δευτεροβαθμίως τις αιτήσεις ασύλου, κατά πλειοψηφία από δικαστές.
Αμφισβήτηση
Η μειοψηφία αμφισβήτησε τα σχετικά κριτήρια και η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια ως «μείζονος σπουδαιότητας», ενώ οι προσφεύγοντες (Σύρος πρόσφυγας, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες κ.λπ.) ζήτησαν παραπομπή των θεμάτων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σημείο-κλειδί για την πλειοψηφία του ΣτΕ σχετικά με την «ασφαλή τρίτη χώρα» και τη νομιμότητα των κριτηρίων αποτελεί η κρίση ότι δεν απαιτείται η τρίτη χώρα (εν προκειμένω η Τουρκία) να έχει επικυρώσει τη Συνθήκη της Γενεύης (ΣτΓ) για τους πρόσφυγες, αλλά αρκεί η χορηγούμενη στη χώρα αυτή προστασία των προσφύγων να είναι ισοδύναμη προς την προστασία που αναγνωρίζει η ΣτΓ. Παρόμοια η AEΠ είχε κρίνει ότι μπορεί να χορηγηθεί ισοδύναμη προστασία, μολονότι η Τουρκία έχει κυρώσει τη ΣτΓ με γεωγραφική επιφύλαξη, δηλαδή μόνο για πρόσωπα προερχόμενα από την Ευρώπη.
Το ΣτΕ (445-7/17) επισημαίνει ότι ο ν.4375/16 προέβλεψε ως κριτήριο (για να θεωρηθεί τρίτη χώρα ασφαλής) να έχει ο πρόσφυγας κάποιον «σύνδεσμο» με αυτήν.
Κατά την πλειοψηφία, η διέλευση του πρόσφυγα από την «τρίτη χώρα», σε συνδυασμό με άλλες περιστάσεις (όπως ο χρόνος παραμονής του σε αυτήν, το γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στη χώρα καταγωγής του κ.λπ.), μπορεί να θεωρηθεί ως «σύνδεσμός» του με την τρίτη χώρα, βάσει του οποίου θα ήταν αντικειμενικά εύλογο να μεταβεί σ' αυτήν.
Αντίθετα, κατά τη μειοψηφία (6-1) η έννοια του «συνδέσμου» προϋποθέτει τη διέλευση πρόσφυγα από «φιλόξενο έδαφος», δηλαδή από χώρα όπου οι κρατούσες ηθικές, κοινωνικές, πολιτιστικές αντιλήψεις και παραδόσεις εναρμονίζονται ή τουλάχιστον δεν αντιβαίνουν σε σημαντικό βαθμό με την πολιτιστική και κοινωνική του συνείδηση, ώστε να αισθάνεται ο ίδιος ότι υπάρχει συνεκτικός δεσμός με τη χώρα αυτήν.
Η ΑΕΠ απορρίπτοντας αίτηση ασύλου 20χρονου Σύρου φοιτητή επέτρεψε την επαναπροώθησή του στην Τουρκία, κρίνοντας ότι στοιχειοθετείται «σύνδεσμος» αφού παρέμεινε ενάμιση μήνα προτού περάσει στην Ελλάδα και βρίσκονται εκεί συγγενικά του πρόσωπα.
Αντίθετα, ο ίδιος υποστήριξε ότι λόγω βομβαρδισμών προσπάθησε 3 φορές να φύγει από τη Συρία αλλά επαναπροωθήθηκε πίσω από Τούρκους, ότι στην Τουρκία σκοτώθηκαν 11 ομοεθνείς του από πυροβολισμούς, ότι υπέστη κακομεταχείριση και δεν επιθυμεί να επιστρέψει εκεί.
(πηγή: ΕΘΝΟΣ)
